Ukrayna’nın Rusya ile dijital savaşı tahmin edilenden daha başarılı

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ukrayna’yı işgal girişiminin başladığı Şubat ayında dünya Moskova’nın ülkeyi geleneksel savaş araçlarının haricinde siber alanda da yıpratacağı beklentisini taşıyordu. Ancak aradan geçen iki ayın sonunda, tüm siber saldırılarla beraber ülkenin altyapısının çökmesini engelleyen Ukrayna, aynı zamanda Rusya’ya karşı siber saldırılar düzenleyecek bir başarı kaydetti. Ukraynalı yetkililer bile Rusya’nın dijital savaşının ne kadar etkisiz olduğuna şaşırdıklarını ifade ediyor.

Ukrayna’nın Dijital Dönüşüm Bakanı Mykhailo Fedorov, elde ettikleri başarının ülkeler arasındaki yapısal farklılıklardan kaynaklandığını söyledi. Fedorov, “[Bu başarının] temel nedeninin sistemlerimiz arasındaki fark olduğunu düşünüyorum. Çünkü Rus sistemi merkezi ve tekelleşmiş durumda. Ve savaş devam ettikçe yolsuzluk ve rüşvetin sonuçları giderek daha belirgin hale geliyor.” dedi.

Ukrayna’nın “Teknoloji Ordusu” siber savaşta önemli rol oynuyor

Ülke olarak Rus işgaline Moskova’nın Kırım’ı ilhak ettiği 2014 yılından bu yana hazırlık yaptıklarını dile getiren Fedorov, elde edilen başarı için sekiz yıllık çabalara işaret ediyor.

Son haftalarda Fedorov ve Ukrayna hükümeti, öldürülen ve yakalanan Rus askerlerini tespit etmek için tartışmalı yüz tanıma programı ClearviewAI’yi devreye soktu. Rus bombardımanı altında dahi ülkeyi bağlantıda tutabilmek amacıyla Elon Musk’ın Starlink terminallerinden binlercesini devreye aldı.

Ukrayna ayrıca sivil halkın askeri hareketleri rapor etmelerine izin veren kitle kaynaklı istihbarat toplama yeterliliğine de sahip. Ancak bunların içinde en önemlisinin internet bağlantılarını, enerjilerini ve finansal sistemlerini devre dışı bırakmaya yönelik saldırıları geri püskürtmeleri olduğu düşünülüyor.

Siber alanda savunma cenahında başarılı bulunan Ukrayna, savaşı Rusya toprağına taşıyan hamleleriyle de dikkat çekiyor. Mart ayında Reuters, Ukrayna’nın operasyonda öldürülen Rus askerlerinin cesetlerini teşhis edebilmek için Amerikan Clearview AI şirketinden yüz tanıma yazılımı satın aldığını açıklamıştı. Kiev yönetimi bu bilgileri ölen askerlerin aileleriyle iletişim kurmak için kullandıklarını kabul etti.

Fedorov, programın ölüleri teşhis etmenin haricinde de işlerine yaradığını yaşanmış bir örnekle anlattı. “Bir hastanede savaş sonrası nevrozu ve hafıza kaybı yaşadığını ancak Ukraynalı bir asker olduğunu iddia eden bir adam bulundu. Doktor fotoğrafını bize gönderdi ve birkaç dakika içinde kimliğini tespit ettik. Sosyal ağ profilini bulduk ve Rus olduğunu belirledik.” dedi.

Ukraynalı kaynaklar Rus siber saldırılarının savaştan hemen önce üç katına çıktığını ve savaşın başlamasından bu yana kritik altyapıyı agresif bir şekilde hedeflediklerini ifade ediyor. Ancak Ukrayna Devlet Özel İletişim ve Bilgi Koruma Teşkilatı Başkan Yardımcısı Viktor Zhora, Moskova’nın saldırı kapasitesinin sınırına ulaşmış olabileceğini söyledi. Zhora, ayrıca, yıllardır devam eden eğitim, tatbikat ve NATO ile işbirliğinin Ukrayna’yı siber saldırılara karşı çok daha dirençli hale getirdiğini kaydetti.