İnsanların fikirlerinin şekillenmesinde internet medyası büyük rol oynuyor. İnternette yer alacak bir haberle şirketinizin borsa değeri bir anda yükselişe geçebilir ya da hakkınızda yayınlanacak bir yalan haberle itibar suikastına uğrayabilirsiniz. Japon bilişim teknolojileri güvenliği şirketi Trend Micro, medya ile sorunlu bir ilişkisi bulunan ABD Başkanı Donald Trump’ın ‘tüm zamanların en yüksek seviyesinde” dediği yalan haberlerle ilgili 77 sayfalık bir rapor hazırladı. Buna göre eğer yeterince paranız varsa kamuoyunu manipüle edebilirsiniz.
Yalan haber ekonomisini ortaya koyan rapora göre sahte bir ‘ünlü’ sosyal medya hesabı açmak 2 bin 600 dolar, bir gazeteciyi itibarsızlaştırmak 55 bin dolara mal olurken, 400 bin dolarınız varsa halkın görüşünü etkilemek üzere 12 aylık bir siyasi kampanya yürütebilirsiniz.
İlgili haber >> Rus kaynaklı yanlış haberlerle mücadelede Estonya’dan alınacak dersler
‘Kamuoyu döngüsü’ adı verilen bir modeli uygulayan rapora göre insanların nasıl düşüneceğini manipüle etmek mümkün. Söz konusu model, bilgi toplama için keşif, yayılması için materyal hazırlama, mesajı insanlara ulaştırma, mesajı istismar etme ve mesajın gündemde kalmasını sağlamayı içeriyor.
Raporda, “İnternet ve kamuoyu manipülasyon teorisini birleştirmenin son derece etkili olduğu ispatlandı. Geçmişte dış faktörlerin seçimi etkilemesi imkansız değilse bile zordu. Onlar [siyasi partiler], siyasi alan dışındaki tarafların kendi gündemleri olduğunu, kampanyaları ve seçimleri etkilemek için siber propaganda ve yanlış bilgi kullanabileceklerini anlamalı. Bu, siyasi partilerin, anlaması ve gerekirse de korunmaları gereken bir şey. ” deniliyor.
EN HIZLI İTİBARSIZLAŞTIRMA YOLU: YALAN HABER
Trend Micro’nun güvenlik stratejileri yetkililerinden Bharat Mistry, Amerikan Wired dergisine yaptığı açıklamada, “Son kullanıcıyı etkilemede ana akım manşetlerde yalan haber artık daha fazla yer alıyor. Bu, bir amaca ulaşmak için araç. Herhangi bir şeyi yok etmek veya oradan bir şeyler almak istiyorsanız ya da herhangi bir şeyi gözden düşürmek istiyorsanız, yalan haber bunu yapmak için en hızlı araç gibi gözüküyor.” ifadelerini kullanıyor.
YALAN HABER PİYASASI
Mistry, yalan haber hizmeti almanın mümkün olduğunu, fiyatların makul olduğunu, ancak bölgesel farklılıkların bulunduğunu söylüyor. Bu fiyat farklılılarının da sosyal kültüre ve her bölgenin sahip olduğu paraya göre değiştiğini aktarıyor. Rapora göre örneğin, Çinli yalan haber üreticileri sadece Çin pazarında çalışıyor.
Raporda, hükümetlerin ve insanların fikirleri manipüle etmenin ne kadar ciddi bir şey olduğuna ‘daha yeni uyandığı’ belirtilerek, “Hükümetler, yalan haberin aktif olarak mücadele edilmesi gereken bir şey olduğunun farkına varmaya başlıyor.” deniliyor. Bu noktada Almanya’dan örnek verilerek Berlin yönetiminin, teknoloji devlerine, sahte bildirimleri platformlarından kaldırmamaları halinde para cezasına çarptırılmasını öngören yasayı kabiden geçiridiği hatırlatılıyor.
YALAN HABERİ KALDIRMAYANA 50 MİLYON EURO CEZA
Almanya’da kabineden geçen yasa, Facebook, Twitter, and Google gibi sosyal medya şirketlerine sahte haberleri kaldırmaları için uyarıda bulunulmasının ardından 24 saat içinde bu içeriği kaldırmamaları durumunda 50 milyo Euro para cezası verilmesini öngörüyor. Büyük teknoloji şirketlerinin platformlarından gelen yalan haberlere karşı cevap ise bu tür haberleri belirleme ve kamuoyunu bilgilendirme amaçlı olarak fact-checking (doğruluğunu kontrol etme) örgütleri arasında ortaklık kurmak şeklinde oldu. Facebook da yalan haberleri tespit etmek için 10 maddelik bir rehber hazırladı. Rehberde kaynağın kontrol edilmesi, başlıklar konusunda şüpheci olunması ve haberlerin tarihi konusunda uyanık olunması gibi maddeler var.
