Günümüz dünyasının artık vazgeçilmez bir parçası haline gelen sosyal medya, insanlar arasında erişim, dönüşüm, etkileşim ve bağlantı kurmanın (Haberleşmek, paylaşmak, mesajlaşmak, bilgi alışverişi, tanıtım , reklam vb.) yanında bazen riskli durumlar arz ediyor.
İçerisinde tarafımıza ait fotoğrafların, telefon numarası, e-posta, isim, soy isim, ses kayıtları… vb gibi kişisel verilerimizin bulunduğu bu hesaplar başkaları tarafından çeşitli yollarla ele geçiriliyor. Sosyal ortamlarda bulunan hesaplarımızın ve verilerimizin çalınması beraberinde hukuki sorumluluklar da doğuruyor.
Bugüne kadar birçok farklı yöntemle karşımıza çıkan dolandırıcılar, daha önce bankaları, devlet kurumlarını, ünlüleri taklit ederek insanları dolandırmaya çalışırken şimdi de Instagram’ı taklit ederek onun adından kullanıcılara uyarı mesajı gönderiyor ve bu yolla hesapları ele geçirmeye çalışıyor.
Kolay Erişim
DOLANDIRICILARIN YENİ TUZAĞI: “Instagram Telif Haklarını ve Topluluk Kurallarını İhlal Ettiniz”
Dolandırıcılar her geçen gün farklı yöntemlerle sosyal medya hesaplarını ele geçirmeye çalışıyor. Son dönemde Instagram hesaplarına Instagram şirket yönetiminden gönderilmiş gibi kullanıcılara sahte telif hakkı ihlali bildirimleri içeren kimlik avı e-postaları ve doğrudan mesajlar gönderiyor, gelen mesajdaki linke tıklanması ve belirtilen bilgilerin girilmesi (kullanıcı adı, telefon numarası, e-posta, parola…) halinde hesabı ele geçiriyor. Bu usulle dolandırıcıların ağına ben de dahil olmak üzere birçok kişi düşüyor.
Dolandırıcılar, Instagram hesaplarını ele geçirmek amacıyla öncelikle ‘Telif hakkı ihlali nedeniyle hesabınız kalıcı olarak silinecektir’, ‘Hesabınızdaki bir gönderide telif hakkı ihlali tespit edildi’ gibi uyarı niteliği görünümlü bir mesaj gönderiyor. Mesajda, telif hakkı ihlalinin yanlış olduğunu düşünüyorsanız geri bildirim sağlamanız gerektiği, aksi halde hesabınızın 12 veya 24 saat içerisinde kapatılacağı bildiriliyor. Bu mesaj genellikle resmi Instagram bildirimi görünümünde.
Söz konusu dolandırıcıların ilk hedefi kendilerini Instagram olarak gösterebilecekleri kullanıcı adları bulmak. Bu adları almak ise o kadar kolay değil. Öncelikle zaten Instagram’ın kendisine ait tüm hesaplar ve adları Instagram tarafından alınmış durumda. Bu sebeple dolandırıcıların kullandıkları adlarda mutlaka bir hata bulunuyor. Yani göz yanılgısıyla atlayabileceğiniz küçük hatalar aslında dolandırıcıları tespit edebilmenin ilk adımı.
InstagramBusines, InstgrmBusiness, telifhakki_instagram, copyrigtsupport gibi ilk görüşte işi ciddiye alabileceğiniz ama dikkatli incelediğinizde yanlış olduğu belli olan bu isimlerle kendilerini Instagram’ın gerçek temsilcileri yerine koyuyorlar ve size DM üzerinden bazen de kayıtlı e-postanız üzerinden size bir mesaj yolluyorlar.
Kullanıcılar bu mesajı gördüklerinde panik halinde gönderilen bağlantılara tıklıyor ve ihlalin kaldırılacağı düşüncesiyle dolandırıcıların talimatlarını yerine getiriyor. Belirtilen linke tıklanması halinde hesap dolandırıcılar tarafından ele geçiriliyor ve kullanıcı parolaları değiştiriliyor. Bununla birlikte artık hesabı geri almak için kayıtlı e-posta da değiştirildiği için kurtarmak imkansız hale geliyor.
Hesabı ele geçiren kişi takipçilerinizle ve farklı kişiler ile iletişime geçip farklı yöntemlerle para taleplerinde bulunuyor. Şu günlerde en çok kullanılan yöntem ise: Ben x kişiden danışmanlık hizmeti aldım, yatırım işi yaptım ve çok para kazandım siz de deneyin. Şu x kişi ile şu numaradan iletişime geçerseniz sizde kısa sürede kazanabilirsiniz gibi vaatler içeren ve bir dekont resminin olduğu gönderi veya story paylaşılıyor.
INSTAGRAM HESAPLARININ ÇALINMASININ HUKUKUMUZDA CEZAİ SORUMLULUKLARI
Söz konusu dolandırıcılık eylemleri Türk Ceza Kanunu gereğince suç teşkil ediyor. Instagram, Twitter veya Facebook gibi sosyal medya platformları tek başlarına bir bilişim sistemi olarak kabul edildiğinden, bu sistemlere hukuka aykırı olarak giriş yapılması, buradaki verilerin (gönderileri) değiştirilmesi veya erişilmez kılınması gibi eylemler Türk Ceza Kanunu uyarınca suç teşkil ediyor.
Türk Ceza Kanunu’nda: Bilişim sistemine girme başlıklı 243. Maddede; bir bilişim sisteminin bütününe veya bir kısmına, hukuka aykırı olarak giren veya orada kalmaya devam eden kimseye; bir yıla kadar hapis veya adli para cezası verileceği,
Ve bu fiil nedeniyle sistemin içerdiği veriler yok olur veya değişirse; altı aydan iki yıla kadar hapis cezasına hükmolunabileceği,
Sistemi engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme başlıklı 244. Maddede bir bilişim sisteminin işleyişini engelleyen veya bozan kişi; bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılabileceği,
Ve bir bilişim sistemindeki verileri bozan, yok eden, değiştiren veya erişilmez kılan, sisteme veri yerleştiren, var olan verileri başka bir yere gönderen kişi; altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılabileceği düzenlenmiştir.
Instagram 16 yaş altına doğrudan ‘gizli hesap’ muamelesi yapacak
Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme başlıklı Madde 136- (1) Kişisel verileri, hukuka aykırı olarak bir başkasına veren, yayan veya ele geçiren kişi, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacağı,
Dolandırıcılık başlıklı Madde 157- (1) Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlayan kişiye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası verileceği düzenlenmiştir. Ayrıca 158. maddede bu suçun bilişim sistemleri aracılığı ile nitelikli olarak işlenmesi halinde hükmolunacak cezanın alt sınırı artar ve adli para cezası da yükselir.
İlgili kanun hükümleri gereğince yapılan bu eylemlerin suç teşkil ettiği ve cezai sorumluluklarının bulunduğu unutulmamalıdır.
BEN NASIL BİR YOL İZLEDİM?
Şu ana kadar bahsetmiş olduğum bu dolandırıcılık yöntemi karşısında ben de hataya düşenlerden biriydim. İlgili mesaj geldi, formu doldurdum ve bir anda avukat hesabım ele geçirildi.
Bu süreçte hesabı kurtarmak ve doğabilecek hukuki sonuçların önüne geçmek için çeşitli yollara başvurmak lazım. “Bir şey olmaz sadece hesabı şikayet ettireyim arkadaşlarıma” demeniz doğabilecek olumsuz sonuçları ortadan kaldırmayacak. Benim kullanmış olduğum yollar şunlardı:
1- Söz konusu hesabın bulunduğu sosyal medya platformuna (yardım merkezlerine) başvurdum.(https://help.instagram.com/) Bu linkten giriş yaptıktan sonra açılan sayfada giriş yapma sorunlarını giderme başlığını tıklayıp Instagram hesabımın bir başkasının eline geçtiğini düşünüyorum. kısmına tıklayarak işlemleri tamamlamanız gerekiyor.
Asıl hesap sahibi olarak yapacağınız bu başvuru çoğu zaman, söz konusu sosyal medya platformunca düzenlenmiş olan bir formu doldurmanız ve devamındaki prosedürleri yerine getirmeniz şeklinde gerçekleşecektir. Ancak belirtmek gerekir ki, bu yöndeki bir başvuru, hesabınızı yalnızca geri almanıza yardımcı olabilir, hesabınızı çalan, hukuka aykırı olarak ele geçiren kişilerin ceza almasını sağlamaz.
2- Hesabınızı kötü niyetli olarak ele geçiren kişiler hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunabilirsiniz. Bu suç duyurusunu yakınınızdaki en yakın adliyeden vereceğiniz bir dilekçe ile yapabilirsiniz. Eğer mobil imza veya e-imza kullanıyorsanız artık vatandaş UYAP portal üzerinden online olarak suç duyurusu başvurusu yapabilirsiniz. Ben online olarak suç duyurusunda bulundum.
Yukarıda belirttiğimiz üzere başkasının Facebook, Twitter, Instagram ve/veya mail hesaplarını çalmak, parolasını değiştirmek, kullanmak gibi fiillerin tamamı hukukumuzda yasaklanmış olup işlenmesi halinde suç sayılacaktır. Dolayısıyla, söz konusu hukuka aykırı fiiller nedeniyle savcılığa suç duyurusunda bulunabilirsiniz. Bu yol hesabınız üzerinden işlenecek olası suçlarda sorumluluğunuz açısından sizin için kurtarıcı bir yöntem olacak.
3- [email protected], [email protected], [email protected], [email protected], [email protected] Burada bulunan tüm mail adreslerine hesabımın çalındığı gün, saat, çalınma yöntemi, hesap bilgilerini içeren bir mail gönderdim. İspat açısından desteklemesi amacıyla çalınan hesabımın ekran görüntüsü, takipçilere yazılan mesajların ekran görüntüsü, paylaşılan story ekran görüntüsü gibi beni destekleyen fotoğraflar ekledim.
4- Söz konusu hesaba erişimin engellenmesi için Sulh Ceza Hakimliği’ne müracaat ettim. Sulh Ceza Hakimliği’ne başvuruda duruşma yapılmaksızın talepler, en geç 24 saat içinde karara bağlanır. Hakimin bu madde kapsamında verdiği erişimin engellenmesi kararları doğrudan Erişim Sağlayıcıları Birliğine gönderilir. Birlik tarafından erişim sağlayıcıya gönderilen içeriğe erişimin engellenmesi kararlarının gereği en geç 4 saat içinde yerine getirilir. Kanunda her ne kadar kararın yerine getirilmesine 4 saat olarak sınırlama getirilse de ortalama süre 2 iş gününü buluyor.
HESABINIZIN DAHA KORUNAKLI OLMASI İÇİN TAVSİYELER
1- Öncelikle mesaj DM’den geldiyse mesajı gönderen hesabın adını, durumunu kontrol edin. Arkadaş listenizdeki herhangi birinden gelmiş olsa dahi doğrudan teyidini yapmadan gönderilmiş olan hiçbir linke tıklamamalısınız. Instagram yönetiminden gönderilmiş gibi görünen mesajlar için de bu durum geçerlidir.
2- Eğer mail üzerinden gelmişse gönderen mail adresini kontrol edin. Gelen mesajın veya mailin doğruluğunun kontrol edilmesi için internette kısa bir araştırma yapılmalıdır.
3- Gelen bağlantıların URL’sini mutlaka dikkatle kontrol edin. Çok kullanılan web sitelerinin (örneğin Facebook) çok benzeri bir adres (Facebook) alınıp hedef alınmış olabilirsiniz.
4- Instagram uygulaması Google Play veya Apple Store mağazasından indirilmelidir.
5- Eğer gelen link instagram.com’dan farklı bir web sitesi ise kesinlikle o linke tıklamayın.
6- Bu tarz hesaplarınızda birbirinin aynı olan parolalar kullanmamaya özen gösterin ve iki aşamalı doğrulama yöntemlerini hesaplarınızda aktif edin. Instagram hesabında ve mail adresinde kullanılan şifrelerin güçlü olmasına özen gösterilmeli, iki hatta üç aşamalı doğrulama yöntemleri aktif edilmelidir. Belirli dar aralıklı periyotlar ile şifre ve parolalarda güncellemeye gidilmelidir.
KAYNAKÇA
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5237.pdf
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5271.pdf
https://justahukuk.com/2018/10/26/instagram-hesabim-calindi-savcilik-sikayet-dilekcesi/
https://www.cnnturk.com/teknoloji/instagram-hesabiniza-gelen-her-mesaja-tiklamayin-uyarisi
https://www.habereguven.com/instagram-hesabim-calindi-ne-yapabilirim/
https://www.ogocer.com/blog/sosyal-medya-nedir/
