Hindistan’ın en zengini Mukesh Ambani, teknoloji lideri olmak istiyor

Hindistan’da Ril telekomünikasyon şirketi ile hayatı değiştiren ülkenin en zengini Mukesh Ambani, teknolojide lider biri olmak istiyor.

İnternetin Hindistan’da nasıl kök saldığını görmek isterseniz, Bombay’daki çift katlı otobüslerden birine atlayın. İnsanların eski püskü araçları tıka basa doldurduğu, kondüktörlerin bile biletleri toplamakta zorlandığı, arkada kalanların kapılara asıldığı en yoğun zamanlarda bile , yolcular cep telefonlarını çıkartabilecekleri bir yer bulmayı başarabiliyor. Onlarca mini ekran, WhatsApp mesajları, haberler ve dedikodu siteleri ile Bollywood filmleri ve Hint dizileri ile parlıyor.

Daha 3 yıl önce, Hindistan’daki internet bağlantısı yaklaşık 125 megabit bant genişliğinde idi. Geçtiğimiz kasım ayı itibariyle bu, 512 megabite ulaştı. Yeni bağlantılar bütün cep telefonlarında aylık olarak 16 megabit oranında artmakta. Ortalama bir Hintli cep telefonu kullanıcısı birçok Avrupalıdan daha fazla mobil veri tüketiyor.

İnternetteki bu gelişime ön ayak olan kişi şüphesiz Hindistan’ın en zengin kişisi olan Mukesh Ambani. 2016’da kurduğu  Jio adlı şirketiyle ucuz ve yüksek hızlı internet hizmeti sunarak Hindistan’ın telekomünikasyon endüstrisini  alt üst etti ve akabinde ülkesinde büyük bir değişime yol açtı. Servetinin büyük kısmı babasından kalan petrokimya işletmesinden geliyor. Holdingi Reliance Industries Limited, Hindistan’ın en büyüklerinden. Görüşme ücretlerinden para kazanan diğer telefon şirketlerinin aksine Jio, başından beri telefon görüşmelerini ve metin mesajlarını, internet ile birlikte ücretsiz sağlıyor.

280 MİLYON KULLANICISI VAR

Şimdilerde Mukesh Ambani, 280 milyon kullanıcıya sahip  Jio’yu ateşleyici olarak kullanarak daha da ileri gitmek istiyor gibi görünüyor. Bu isteğin bir ucu online alışveriş olacak. Nitekim 18 Ocak’ta Ambani, Jio’nun Amazon ve geçen yıl Walmart tarafından 16 milyar dolara satın alınan yerel şirket Flipkart ile boy ölçüşecek yeni bir e-ticaret platformu kurmak için ülke genelinde 10 bine yakın satış noktasına sahip perakende devi RIL’e katıldıklarını duyurmuştu.  Çok sayıda dijital hizmet ve içerik oluşturmanın da eli kulağında olduğu söyleniyor.

Hem yerel hem de yabancı rakipler, Jio’nun ortaya çıkış koşullarından şikayet ediyor. Jio’nun kullandığı radyo spektrumu ilk başlarda yalnızca veri hizmetleri için ayrılmıştı ve 2010’da bir devlet ihalesinde Infotel Broadband Services adlı bilinmeyen bir şirket tarafından satın alındı. 2013’te şirket, internet üzerinden sesli iletişim protokolü voip’i kullanarak, 4g spektrumu üzerinden ses hizmetlerini sağlama hakkı kazandı. Jio 2016’da ilk kez kurulduğunda hazırlık yapmak için çok vakit vardı. Rakipler, 2010’da Reliance’ın girişimi destekleyeceğini bilselerdi daha dikkatli davranacaklarını söylüyorlar.

KENDİ CEP TELEFONUNU PİYASAYA SÜRDÜ

Pazarını sadece akıllı telefon almaya gücü yetenlerle sınırlamamak adına, Jio ayrıca kendi 4g özellikli telefonunu da piyasaya sürdü. JioPhone şirketin deyimiyle ‘etkin bir şekilde ücretsiz’bir cihaz. Müşteriler yalnızca 1500 rupi (21 dolar) değerinde geri ödenebilir bir depozito ödeyerek aldıkları cihazla, WhatsApp kullanabiliyor, YouTube izleyebiliyor ve fotoğraf çekebiliyor. Mukesh Ambai’nin geçen yıl söylediği gibi, birçok kullanıcı için Jio bağlantıları sadece ilk telefonları değil aynı zamanda ilk radyoları, ilk müzik çalarları, ilk kameraları ve ilk internetlerini oluşturuyor.

Veri kullanımı, diğer ülkelere göre Hindistan’da daha ucuz. Ortalama bir Jio kullanıcısı her ay 11 Gb indiriyor. Hücresel veri kullanımında dünyanın en iştahlı halkı olan Finlandiyalılar 16 gb’lık veri kullanıyor. Jio kullanıcıları, ayda 17,5 saatlerini mobil telefonlarında video izleyerek geçiriyor. Bu süre çoğu zaman televizyon başında geçirdikleri süreden daha fazla.

İNTERNET, DEĞİŞİMİ DE BERABERİNDE GETİRDİ

Hızlı bir şekilde artan internet tüketimi, çoğu iyi yönde olmak üzere beraberinde değişim de getirdi. Kırsal Rajasthan bölgesinde bir çiftlik kollektifini idare eden Yogenda Mertiya, internetin yaşadığı köyü sessizce değiştirdiğini belirtiyor. Rajatshan’ın bir tür feodal yönetim olduğunu söyleyen Mertiya, “Görünüşte her şey 10 yıl öncesi ile aynı ancak gerçekte çok büyük bir sosyal değişim var.” dedi.

Alt kasta mensup erkekler, yerel Brahman astrologlara gitmek yerine günlük online burç yorumlarını takip ediyorlar. Evden çıkmalarına sınırlı olarak izin verilen kadınlar, online bilgi edinebiliyorlar. Alkol yasağı isteyen politikacılar kadın seçmenlere telefonları üzerinden ulaşarak oy elde edebiliyorlar. Girişimci gençler, YouTube’de bir milyon aboneye ulaşarak yerel ünlüler haline gelebiliyorlar. Bollywood şarkı ve müzik kanalı olan t-Series ise YouTube’un en fazla aboneli kanalı olacağa benziyor.

Özetle Hindistan dönüşüyor. Peki bu, Ril ve onun hissedarlarının yaptığı yatırımı karşılar mı? Bugüne değin Ril’in yaptığı 32 milyar dolarlık yatırımın sınırlı bir getirisi oldu. Mukesh Ambani’nin şirketi, rakipleri saf dışı etmede kesin bir başarı sağladı. Piyasaya girişi ile birlikte 6 firma faaliyetlerine son verdi. Bunlar arasında kardeşi Anil’a ait rCom da bulunuyor. Hindistan’ın telekomünikasyon sektörü 4 büyük şirkete indirgendi. Bir önceki pazar lideri olan Airtel, şu anda ayakta kalmak için teşebbüslerine ve Afrika’daki işletmelerine güveniyor. Vodafone, bir başka firma olan Idea ile birleşti ve yeni grup, nakit akışı açıklarını kapatmak için varlık satıyor ve sermaye artırıyor.

Rakipleri ortadan kaldırmak, Jio için henüz çok büyük kârlara dönüşmedi. 2016’nın ortasından bu yana, Hindistan Telekom şirketlerinde kazanılan toplam gelir, ağ bağlanabilirliği arttığında yüzde 21 oranında daraldı. Ril’e göre, Jio son çeyrekte 25 milyar rupi kar etti. Bir hisse senedi araştırma firması olan Bernstein, amortisman ve itfa işlemlerinin sektörde olağandışı olduğunu ve maliyetlerini olduğundan az gösterebileceğini ileri sürüyor. Jio, yönteminin Hindistan muhasebe standartlarına uyduğunu belirtiyor.

AMBAİ, TEKNOLOJİ LİDERİ OLMAK İSTİYOR

Daha önce belirlediği hedefler göz önünde bulundurulduğunda Jio umduğundan daha az başarılı görünüyor. 2017 yılında 2020 yılına kadar pazarın yüzde 50’lik gelir payını elde etmeyi amaçladıkları belirtilmişti. Bugün, Jio’nun payı sektörün yaklaşık yüzde 26’sı. Bunların hepsi Ril ve hissedarları için pahalıya mal oldu. Credit Suisse’e göre, 2018’de Jio’daki sermaye yatırımı yılda yaklaşık 700 milyar rupiyi buldu. Holdingin borcu, yıllık 4.3 trilyon rupi değerindeki gelirine yakın olarak yaklaşık 3 trilyon rupi arttı.

Hindistan’ın telekomünikasyon endüstrisinin yeniden kârlı bir hale gelmesi için, fiyatların yüzde 50-70 oranında artması gerekiyor. Rakipler bunun gerçekleşebileceği düşüncesiyle bekliyorlar. Jio’nun sonradan kazanç sağlayabileceği umuduyla Ril’in hisse fiyatı son 12 ay içinde yüzde 28 arttı ancak Mukesh Ambani’nin bir sonraki hamlesini tahmin etmek zor. Ambai’nin teknoloji devi olma tutkusu, telekomünikasyonda para kazanmanın ötesine geçiyor.

Jio’nun çevresindeki yeni e-ticaret platformunun yanı sıra Ril geçtiğimiz aralık ayında evlere kablolu geniş bant sağlamaya hazırlanan yeni bir firma kurmak için fiber-optik kablolarını ve kulelerini Jio’dan ayırdı.

Tüm bunlar, Mukesh Ambani’yi Google, Amazon ve Flipkarts da dâhil olmak üzere Hindistan’a hali hazırda büyük yatırımlar yapan büyük e-ticaret şirketleriyle doğrudan rekabet yapar hale getirecek. Hindistan pazarına duydukları iştah, Jio’nun bağlanılabilirlik atağı ile arttı ancak yöneticileri, hükümetin yerel bir sektör devi Jio’yu tercih edebileceğinden endişe edebilirler.

18 Ocak’ta Mukesh Ambani, hükümetin veri sömürgeciliğini önlemesi gerektiğini, Hindistan verilerinin küresel şirketler tarafından kontrol edilmemesi gerektiğini söylemişti.