Joe Biden, bir dizi söylenti, yalan haber ve erken zafer ilanlarıyla noktalanan Beyaz Saray yarışında Donald Trump’ı yenerek ABD’nin yeni başkanı oldu. Ancak seçimin sona ermesi, dezenformasyonun sonu anlamına gelmiyor. cnet.com seçmenleri ve internet kullanıcılarını yalan habere karşı duyarlı hale getirecek birtakım önerilerde bulundu.
Trump’ın seçimin çalındığını iddia eden sosyal medya paylaşımları internette büyük bir hıza yayıldı. Eski başkanın tartışmalı bilgiler içeren paylaşımları tweetlemeye ve retweetlemeye devam etmesi, Twitter’ın bu gönderilere uyarı etiketleri eklemesini tetikledi. Çeşitli kaynaklardan gelen ve temeli olmayan seçim dolandırıcılığı iddiaları Twitter’ın yanı sıra YouTube ve Facebook’ta da ortaya çıktı.
Arizona’nın Maricopa bölgesinden Cumhuriyetçi seçmenlere oy pusulası tarama cihazlarıyla çalışmayan Sharpie kalemleri verildiğine dair yanıltıcı haberler gelirken seçim kurulu iddiayı yalanladı. Öte yandan Michigan, Detroit’te ölü bir kişiye oy kullandırıldığına dair Facebook, Reddit ve YouTube’da yayılan bir haber, bir yetkilinin oy kullanan kişinin aynı isimle başka bir kişi olduğunu söylemesi ile yalanlandı.
Rus manipülasyon ağları ABD’li aşırılıkçı seçmenleri etkiliyor
Kolay Erişim
PAYLAŞMADAN ÖNCE DÜŞÜNÜN
Bu örnekler tek değil ve dünyanın başka yerlerinde başka seçimlerde de gelmeye devam edeceği benziyor. Peki bu dezenformasyon kampanyaları karşısında seçmenlere ne görev düşüyor?
ABD’nin üst düzey seçim güvenlik yetkilisi Chris Krebs, bir siber güvenlik konferansında “Paylaşmadan önce düşünün.” diyerek, insanları seçim haberleri konusunda dikkatli olmaya çağırdı.
SÖYLENTİ KONTROLÜ SİTESİ İLE HABERLERİN DOĞRULUĞUNU TEYİT ETMEK MÜMKÜN
Krebs’in 17 Kasım’a kadar başında bulunduğu ABD Siber Güvenlik ve Altyapı Güvenliği Ajansı (CISA) ise seçmenlerin seçim sahtekârlığı ve oy kullanma ile ilgili verilen haberlerin doğru olup olmadığını anlamalarına yardımcı olmak için Rumour Control (Söylenti Kontrolü) adlı bir web sitesi kurdu.
Seçim dezenformasyonu, önümüzdeki yıllarda da önemli bir sorun olmaya devam edecek gibi görünüyor. Peki yalan ve yanlış bilgileri tespit etmemiz ve kendimizi dezenformasyona karşı korumamızın yolları neler? Cnet.com konuyla ilgili bir haber hazırladı. İşte seçim spekülasyonlarından ve yalan haberleri doğru bilgi kaynaklarından ayırt etmenin yolları:
BİLGİNİN KAYNAĞINA ULAŞIN
Medya okuryazarlığı uzmanları, çevrim içi ortamda karşılaşılan bilgilerin doğruluğunu test etmeye yönelik bir takım tekniklerden bahsediyor. Buna göre ilk yapılması gereken şey bilginin kaynağına bakmak. Haberde yer alan olası önyargılar veya siyasi bağlantılar hakkında bilgi almak için çevrimiçi kaynaklar mevcut. AllSides, NewsGuard ve Ad Fontes Media gibi kuruluşlar haber kaynakları ve tek tek haberler için ‘önyargı derecelendirme’ ölçeği geliştirmiş durumda. Pew Araştırma Merkezi de haber okuyucularının politik eğilimlerini en çok güvendikleri mecralarla eşleştirmiş durumda. Bu durum, okuyucuya haberin içeriğinin doğruluğu noktasında daha fazla bağlam sağlayabilir.
HABERİ PAYLAŞAN DOĞRULANMIŞ BİR HESAP MI?
İkinci bir öneri ise, sosyal medyada karşılaştığınız haberlerin kaynağının bir haber ajansının veya muhabirin doğrulanmış hesabı olup olmadığını kontrol etmek. Twitter’da haber kaynağının ya da muhabirin adlarının yanında mavi tık işareti ve Facebook’ta “doğrulanmış” bir rozet olup olmadığını kontrol etmek güvenli bir seçenek. Bu, tek başına haberin doğruluğunu kanıtlamayabilir ancak içeriğin geldiği kaynağın doğru olup olmadığını göstermesi bakımından önemli.
HABERLERİ BİRKAÇ KAYNAKTAN OKUYUN
Ayrıca sadece ilk karşılaştığınız haberi değil konuyla ilgili yapılmış diğer haberleri okumak da etkili bir yöntem. Haberde verilen bilgileri başka bir yerde teyit etmek, dezenformasyon olup olmadığını anlamak bakımından iyi bir yöntem olabilir.
GOOGLE’IN GÖRSEL ARAMA ÖZELLİĞİNİ KULLANIN
GOOGLE’IN GÖRSEL ARAMA ÖZELLİĞİNİ KULLANINİçerik, bir görsel içeriyorsa, Google’ın görsel arama özelliğini kullanabilir fotoğrafın nereden geldiği ve gerçekte ne gösterdiği hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz. Bu arama sonucunda fotoğrafın bağlam dışında çekilmiş olduğunu veya tamamen farklı bir konudaki eski bir haberden geldiği ihtimali ile karşılaşmak mümkün. Haberleri ve ‘internet meme’ denilen çeşitli göndermeler bulunan mizah yönü ağır görsel malzemeleri çürüten veya doğrulayan Snopes gibi siteler ile bir gönderi veya haberin yanlış olup olmadığını size söyleyebilecek Poynter Institute’un PolitiFact gibi politik doğrulama web sitesi de oldukça işe yarayabiliyor.
Daha ayrıntılı ve derinlemesine bilgi sahip olmak isteyenler için yaşadıkları yerin kütüphanesini ziyaret etmek de mantıklı bir seçenek olacaktır.
Dezenformasyon denilen kasıtlı yanlış bilgilendirme bu zamanlara özgü bir problem değil. Araştırmacılara ve ABD istihbarat ajanslarının verdiği bilgiye göre, hem devlet destekli aktörler hem de tık sayısının peşine düşen web siteleri bu yöntemi çok uzun zamandan beri kullanıyor. Bugün olan şey ise bunun gittikçe kötüye gitmesi. Rice Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri profesörü Dan Wallach, “En basit tahminle ileride çok daha fazla dezenformasyon göreceğimizi söyleyebilirim.” diyor ve ekliyor: “Üstelik bu kez sadece Rus hükümeti tarafından desteklenen troller olmayacak. Pek çok ülkenin bizi yanlış bilgilendirme konusunda kararlar aldığını görebiliyorum.”
Siber Bülten abone listesine kaydolmak için formu doldurunuz
