Piyasadaki yarı iletkenlerin sayısındaki düşüş, arabalardan oyuncaklara kadar her şeyin üretimini aksattı. Üretimin artırılmasına yönelik planlar yapılıyor olsa da bunun uzun yıllar süreceği düşünülüyor.
Yılın en önemli teknolojisi Mark Zuckerberg’in Metaverse’i, Jack Dorsey’in blockchain’i ya da Elon Musk’un dans eden robotu değil. Teknolojinin parlayan yıldızı, aynı zamanda teknoloji endüstrisinde on yıllardır ilerlemeyi teşvik eden şey. Makinelerin bilgi üzerinde her yıl daha hızlı ve daha verimli bir şekilde değişiklik ve manipülasyon yapmasına izin veren bir teknolojiden bahsediyoruz. Yani silikon çiplerden.
Web, sosyal medya ve uygulamalar ön plana çıktıkça yarı iletkenlerin önemi son dönemde azalmış gibi görülebilir. Silikon Vadisi, Intel’in en yeni çipinden ziyade Google’ın arama motoru, Amazon’un e-ticaret imparatorluğu veya Facebook’un FOMO’su ile eş anlamlı olarak kullanılıyor. Ancak geçen yıl, çiplerin aslında her zamankinden daha önemli olduğuna dair birçok bulgu ortaya kondu
ÇİP YETERSİZLİĞİ BİRÇOK ŞEYİN ÜRETİMİNİ DURAKSATTI
Pandemi ve jeopolitik gerilimlerle birlikte yeni müşterilerden gelen çip taleplerinin artması, 2021’de hem basit hem de gelişmiş bilgisayar işlemcilerinin arzı üzerinde olağanüstü bir baskı yarattı ve bu da otomobillerden oyun konsollarına kadar her şeyin üretiminde sıkıntıya neden oldu. Gelişmiş silikon üretimi üzerindeki kontrol, dünyanın iki baskın süper gücü arasındaki rekabeti ve çatışmayı şekillendiriyor. Ve birçok hükümet, üretim kabiliyetlerini güçlendirmek için büyük meblağlar dökmeye hazırlanıyor.
Özel çip tasarımları, yapay zeka, sürücüsüz otomobiller ve 5G gibi gelişmekte olan alanlar için hayati önem taşıyor. Bu özel mimarilerin genel amaçlı çiplerden ziyade, inovasyonun gidişatını şekillendirmeye yardımcı olacağı düşünülüyor.
MIT’de ileri mikroelektronik üzerine dersler veren Profesör Jésus del Alamo,” Silikon çipte gerçekten mütevazi olarak düşünülebilecek bir gidişat yok” diyor ve ekliyor: “Her şeyin kalbindeler ve topluma inanılmaz faydaları olan çok değerli yerlerde çok kritik şeyler yapıyorlar.”
Beyaz Saray, çip sorunu için yeni şeffaflık yasası çıkaracak
Del Alamo, çiplerin artık şaşırtıcı bir ürün yelpazesinde yer aldığını, mutfak aletlerini, endüstriyel cihazları ve hatta ampul gibi sıradan nesneleri dahi bağlı ve programlanabilir hale getirdiğini belirtiyor.
PANDEMİ ÇİPLERİN HAYATİ ÖNEMİNİ ORTAYA KOYDU
Pandemi, çiplerin ekonomi için nasıl da hayati öneme sahip olmaya başladığını hızlı bir şekilde ortaya koydu. Otomobil üreticileri 2020’nin başlarında fabrikaları kapattıklarında, ekonomik yavaşlama beklentisiyle, motorlarda, güvenlik sistemlerinde ve bilgi-eğlence ekranlarında giderek daha fazla ihtiyaç duyulan düşük maliyetli çip siparişlerini iptal ettiler.
Gazla çalışan bir otomobilde bile şu anda 100’den fazla çip bulunurken, en yeni model elektrikli araçlarda bu sayı binden fazla olabiliyor. Otomobil satışları beklenmedik bir şekilde artınca, üreticilerin yeterli çipinin olmadığı anlaşıldı ve üretimi durdurmak zorunda kaldılar. Bu da birçok ülkede ekonomiyi zora soktu.
Endüstriyel robotlardan tıbbi cihazlara kadar her şeyin bilgisayarlaştırılması, çip eksikliğinin oldukça yoğun bir şekilde hissedildiği anlamına geliyordu. Bu arada, yeni çip tesisleri inşa etmenin yüksek maliyeti ve endüstrinin döngüsel doğası, ekonomideki durgunluğun devam etmesine yol açtı. Elektronik teknolojisindeki gelişmeleri takip eden araştırma firması Gartner’ın Başkan Yardımcısı Gaurav Gupta,” Şirketler artık yarı iletkenlerin alaka düzeyini fark ediyor” diyor ve ekliyor: “Artık herkes yarı iletkenlerin tedarikine odaklanmalı ve buna göre strateji geliştirmeli.”
ÇİP KRİZİ ABD-ÇİN GERGİNLİĞİNİ TETİKLEDİ
Çip krizi, ABD ve Çin arasındaki gerginlikle daha da şiddetlendi. Trump yönetimi, hükümetle yakın ilişkili olmakla veya Sincan eyaletindeki Müslümanlara yönelik insan hakları ihlallerine yardım etmekle suçlanan Çinli şirketlere en gelişmiş bilgisayar çiplerinin satışını yasaklamıştı.
Biden yönetiminin devam ettirdiği bu yasak, çiplerin giderek ekonomik ve askeri rekabetin anahtarı olarak görülen yapay zekâ, 5G ve robotik gibi alanlarda ilerleme için çok önemli olduğunun bilincini de yansıtıyor. Çin’in kendisi için en gelişmiş çipleri üretme kapasitesine sahip olmaması nedeniyle, bir zamanlar akıllı telefon satışlarında dünyaya liderlik eden Huawei gibi önde gelen teknoloji şirketleri, işlerinin bir kısmının aksamaya başladığını fark etti. Bazı Çinli firmaların yasak beklentisiyle çip stokladıkları bildirildi.
Gelişmiş çip üretiminin önemi, daha az bilinen bazı şirketleri jeopolitik kavgaya sürükledi. Hollandalı ASML firması, mini boyutlu özellikleri silikon çiplere eklemek için gereken 150 milyon dolarlık aşırı ultraviyole litografi makinelerinin dünyadaki tek üreticisi konumunda. ABD ASML’nin de Çin’e ihracat yapmasını engelleyerek ülkenin yerli çip endüstrisini etkin bir şekilde engellemiş oldu.
Ancak Washington’un çip oyunu Amerika’nın zayıf yönlerini yansıtıyor. Son yıllarda, atom ölçeğinde özelliklere sahip en hızlı ve en verimli çipleri üretmek inanılmaz derecede karmaşık ve pahalı hale geldi. Şu anda dünyada sadece üç şirket en gelişmiş bileşenleri üretebiliyor. Bunlar, Tayvan’lı TSMC, Güney Kore’li Samsung ve ABD’li Intel. Ancak Intel, TSMC ve Samsung’un gerisinde kalmış durumda ve bir endüstri grubu olan Semiconductor Industry Association’a (SIA) göre, ABD’nin küresel çip üretimindeki payı bu yıl yüzde 12’den 1990’da yüzde 37’ye geriledi.
Küresel çip krizi giderek büyüyor: Tayvan’daki kuraklık çip üretimine darbe vurdu
Haziran ayında ABD Senatosu, ABD yarı iletken endüstrisini canlandırmayı amaçlayan 52 milyar dolarlık bir tasarıyı onayladı. ABD’li çip şirketleri tarafından desteklenen SIA’nın CEO’su John Neuffer, paranın ABD’nin avantajı yeniden ele geçirmesine yardımcı olacağını ve aynı zamanda otomotiv endüstrisi için daha az gelişmiş çiplerin sağlam bir şekilde tedarik edilmesini sağlayacağını söyledi. Neuffer, mevcut eğilimler karşısında “Hareketsizlik bir seçenek değil. Her şeyin kalbindeler ve topluma inanılmaz faydaları olan çok değerli yerlerde çok kritik şeyler yapıyorlar.” ifadelerini kullandı.
Diğer ülkelerin çip endüstrilerini desteklemek için benzer şekilde yatırım yapmaları muhtemel olarak görülüyor. Güney Kore, üretimini güncellemek ve genişletmek için önümüzdeki üç yıl içinde 55 milyar dolardan fazla yatırım yapacağını söyledi. Avrupa Birliği ülkeleri 25 milyar ila 35 milyar dolar arasında yatırım yapmayı planlıyor ve 2030 yılına kadar küresel çip üretiminin yüzde 20’sini kapmak amacıyla vergi ve diğer teşvikleri uygulamaya koyacaklar. Çin hükümeti, çip üretiminin kendi kendine yetecek seviyeye ulaşması için önümüzdeki 10 yıl içinde 150 milyar dolar harcayacağının sinyalini verdi.
