Otoriter rejimlerin ve kişilerin hedefledikleri insanları cihazları vasıtasıyla ve izinsiz bir şekilde izlemeleri için tasarlanan casus yazılımlar, her geçen gün daha da yaygınlaşıyor.
Norton Labs’in yaptığı araştırmaya göre stalkerware ya da spyware olarak da adlandırılan yazılımlarının kullanım oranında Eylül 2020-Mayıs 2021 arasında yüzde 63 artış oldu. Norton Labs, bu artışın Kovid-19 salgını sırasında insanların evde daha çok vakit geçirmesinden kaynaklandığını düşünüyor.
Stalkerware yazılımları yüklendikten sonra bir kişinin bilgisayar ya da telefonda yaptığı her şeyi takip etmenizi sağlıyor. Eğer yeterince yakınındaysanız o kişinin telefon görüşmelerini de dinleyebilirsiniz.
56 yaşındaki Maria, Amerika’da “sevgi dolu” Katolik bir ailede büyüdü. Anne ve babası Maria’nın onu mutlu edecek, kendi ilişkilerine benzeyen bir evliliği olmasını istiyordu.
Maria, 20’li yaşlarında kocasıyla tanıştı ve hemen aşık oldu. Ancak aralarındaki ilişki yavaş yavaş değişmeye başladı ve 25 yıl sürecek bir kabusa döndü.
Aralarındaki tatsızlık sözlü tacizle başladı ve yavaş yavaş ilerledi. Maria’nın kocası, eşinin temizlik yaptığı işten edindiği geliri elinden aldı, hareketlerini kısıtladı ve en sonunda çocuklarının bakımını tamamen kontrol etmeye başladı.
Kocası Maria’nın başkalarıyla iletişim halinde olması ve işe gitmesinden de şikayetçi olmaya başladı ve bilgisayarını kullanmasını yasakladı.
Maria o günleri şu şekilde anlattı: “Bana her gün şişman olduğumu söylüyordu ve sinirlendiğinde eve girmeme izin vermiyordu.”
Pegasus skandalı mahkemeye taşındı: Apple’dan casus yazılımcı İsrailli NSO’ya dava
Altı yıl önce, kocası ölmesini istediğini söylediğinde Maria daha fazla dayanamadı ve etrafındaki insanlardan yardım istedi.
Maria ablasının yanına taşındı ve hayatını değiştirmeye karar verdi. Uzun bir süreden sonra ilk defa kendisine laptop alıp Facebook hesabı açtı ve yeni insanlarla tanışmaya başladı.
Ancak eski kocasının gittiği her yerde belirmeye ve onu arabayla takip etmeye başladığını fark etti. Bu durumdan endişelenen Maria polise haber verdi ve eski kocasının Stalkerware programı kullanarak kendisini takip ettiğini öğrendi.
Stalkerware yazılımlarını tespit etmek zor ve teknolojiyle arası iyi olanlar bile bazen zorlanabiliyor.
BBC’ye konuşan bir siber güvenlik uzmanı, nişanlandıktan sonra telefonunun sürekli açılıp kapanmaya başladığı ve pilinin çok hızlı bittiğini fark etti. Bunların ikisi de telefonda Stalkerware’in yüklü olabileceğinin göstergeleri.
Bazı durumlarda da insanların telefonuna SMS gönderiliyor ve linke tıklamaları isteniyor. Cihazının ele geçirildiğinden şüphelenenlerin telefonlarını tekrar fabrika ayarlarına döndürmeleri ve sosyal medya hesaplarını kimlik doğrulama yöntemleriyle sıfırlamaları tavsiye ediliyor.
CASUS YAZILIM NASIL ÖNLENİR?
Birçok ülke hali hazırda bu tip yazılımların kullanılmasına karşı yasalar geliştiriyor.
2020’den beri Fransa’da ev içi şiddet yasasının bir parçası olarak ‘gözetleme ve konum takibi’ durumlarında bir yıla kadar hapis cezası veriliyor. Eğer casusluk yapan kişi sevgiliniz veya eşiniz ise bu süre uzayabiliyor.
Fakat Eva Galperin bu sorunun yasalarla tamamen ortadan kaldırılamayacağını düşünenlerden. Galperin, Google ve Apple’ın bu yazılımların mağazalarındaki satışını tamamen yasaklayabileceğini söyledi. Aynı zamanda bu konuda farkındalık çalışmalarının önemini vurgulayan Galperin, özellikle polisle çalışmalar yapılması gerektiğini anlatıyor..
ABD’de Cornell Üniversitesi, sanal taciz vakalarını azaltmak için CETA isimli bir klinik kurdu. CETA, mağdurlarla çalışarak bu konuda veri topluyor ve araştırmalar yürütüyor.
CETA’dan Rosanna Bellini, bazen mağdurlara telefonlarındaki takip uygulamalarını derhal silmektense, sonrasında neler yapacağını planlayarak ve gerekirse birinden yardım aldıktan sonra silmeyi tavsiye ettiklerini söylüyor.
Kaynak: BBC Türkçe
