Ukrayna’daki onlarca devlet kuruluşu, kendilerine ait web sitelerine yönelik düzenlenen siber saldırılarda hedef alındı. Peki gerçekte ne oldu?
Geçtiğimiz haftalarda Ukrayna’daki onlarca devlet kuruluşu, hackerların web sitelerinin ana sayfalarını politik içerikli bir mesajla değiştirdikleri bir web sitesi tahrif kampanyasının hedefi oldu. Hackerların aynı zamanda kurumlardan veri çaldığı iddia edilse de, hükümet iddiaların doğru olmadığını açıkladı.
Öte yandan Microsoft, web siteleri tahrif edilmiş olanlar da dahil olmak üzere Ukrayna’daki birçok devlet kuruluşunun sistemlerinde “silici kötü amaçlı yazılımlar” tespit ettiğini açıkladı. Söz konusu yazılımlar genellikle önemli sistem dosyalarını siliyor veya üzerine yazıyor, böylece sistemler önyükleme yapamıyor az veya başka şekilde çalışamaz hale gelir.
Silici yazılımın gerçekten de bir sistemde başlatılıp başlatılmadığı veya gelecekteki bir silme işlemine hazırlık olarak bu sistemlere yüklenip yüklenmediği henüz netlik kazanmış değil.
Kim Zetter, yankıları süren olaylar zincirini anlamaya yardımcı olacak bilgileri derledi.
Kolay Erişim
NE OLDU?
Geçtiğimiz hafta perşembe günü gece yarısından kısa bir süre sonra, Rusya’nın Ukrayna sınırındaki askeri yığınağı konusunda ABD, Rusya ve NATO arasında yapılan görüşmelerin başarısızlıkla sonuçlanmasından üç gün sonra hackerlar çoğu üst düzey devlet kuruluşuna ait Ukrayna merkezli 70 web sitesine tahrif saldırısı düzenledi. Hackerlar yaklaşık bir düzine sitenin ana sayfasını “kork ve daha kötüsünü bekle” yazılı tehdit mesajıyla değiştirdiler.
Saldırıda hedef olan siteler arasında dışişleri, savunma, enerji, eğitim ve bilim bakanlıklarının yanı sıra Devlet Acil Durum Servisi ile halkın çok sayıda kamu hizmetine dijital erişimini sağlayan e-devlet hizmetinin de dahil olduğu Devlet Acil Servisi ve Dijital Dönüşüm Bakanlığı yer alıyor.
Dışişleri Bakanlığı internet sitesine gönderilen ve Ukrayna, Rusça ve Lehçe olarak üç dilde yazılan tahrif mesajında şu ifadeler yer alıyordu: “Ukraynalılar! Tüm kişisel verileriniz genel ağa yüklendi Bilgisayardaki tüm veriler yok edildi, geri yüklemek imkansız. Hakkınızdaki tüm bilgiler halka açıldı, korkun ve en kötüsünü bekleyin. Bu senin geçmişin, şimdiki zamanın ve geleceğin için. Volyn için, OUN UPA için, Galiçya için, Polissya için ve tarihi topraklar için.”
Ukrayna’ya düzenlenen siber saldırıda hükümet ve elçilikler hedef alındı
Bir bakanlık yetkilisi, Ukrayna’nın “büyük bir siber saldırı” ile vurulduğuna ilişkin tweet attı. Ancak birçok site toplu olarak tahrif edilebilse de tek tek değerlendirildiğinde bu tür kampanyalar önemli değil veya büyük kabul edilmiyor.
Mandiant İstihbarat Analizi John Hultquist, “Aynı anda birden fazla hedefi vurmak ilk bakışta karmaşık, gelişmiş bir operasyon gibi görünüyor olsa da bu tek bir içerik yönetim sistemine erişim sonucu gerçekleşmiş olabilir. Bu saldırıyı gerçekleştirmek için gereken yeteneği abartmamak gerekir.” diyor.
Yöneticiler tahrif edilmiş sayfaları kaldırmak ve olayları araştırmak için çevrimdışı moda geçtiğinden siteler hızla ortadan kayboldu. Kısa sürede tüm sitelere yeniden erişim sağlandı.
Dışişleri Bakanlığı’nın internet sitesinde yer alan tahrif mesajında verilerin elde edildiği ve yakında sızdırılacağı söylense de verilerin alındığına dair bir kanıt yok ve web sitelerinin sunucularında genellikle çalınacak önemli veriler bulunmadığı biliniyor.
Devlet Özel İletişim ve Bilgi Koruma Hizmetleri Müdür Yardımcısı Victor Zhora, sigortalı araçları kaydeden bir kamu kuruluşunun web sitesinin ön portalından bazı verilerin silindiğini, ancak arka uç veritabanlarının sağlam olduğunu söyledi. Kamu kuruluşu web sitesini kapattı ve yedek verilerle portalı geri yükledi.
Tahrif saldırısı, belirlenen bir zamanda otomatik olarak tahrif için ayarlanmış bir komut dosyası aracılığıyla değil, manuel olarak gerçekleştirildi. Zhora, bunun tahrifleri birden fazla aktörün koordine ettiğini gösterdiğini söylüyor. Araç sigortası portalındaki verilerin silinmesi de manuel olarak yapıldı.
Ayrıca, tahrifatın Polonya’yı suçlamak için sahte bayrak operasyonu girişimi olabileceği de düşünülüyor. Dışişleri Bakanlığı internet sitesine gönderilen tahrif mesajı, Polonyalı vatanseverler tarafından yazılmış gibi gösterilmek suretiyle Ukrayna ile Polonya arasındaki bölünmeyi karıştırmak için tasarlanmış görünüyor. Ve tahrifatta kullanılan görüntünün meta verileri, Polonya’dan geldiğini gösteriyor. Ancak Polonyalı gazeteciler, tahrifattaki Polonyalı metnin, Polonyalı olmayan biri tarafından yazıldığını ve metnin muhtemelen Google Translate aracılığıyla üretildiğini gösteren üslup sorunları olduğunu fark etti.
Daha sonra cuma günü, saldırılardan etkilenen bazı devlet kurumları DDoS saldırılarının da hedefi oldu. Bu saldırılar, meşru trafiğin sitelere erişmesini kasıtlı olarak önlemek için web sunucularına gönderilen trafik akışını içeriyordu. Pazartesi günü ise başka bir tahrifat saldırısı meydana geldi, bu kez hedefte kamu ihalelerine ilişkin faaliyette bulunan Pro Zorro’ya ait bir web sitesi vardı.
HACKERLAR KİTLESEL BİR TAHRİFATI NASIL BAŞARDILAR?
Araştırmacılar saldırganların birden fazla yöntem kullanmış olabileceklerine inanıyorlar. Saldırıya uğrayan web sitelerinin çoğu OctoberCMS adlı aynı yazılımı kullanıyordu. Bu durum araştırmacıların hackerların OctoberCMS yazılımında bilinen bir güvenlik açığını kullanarak web sitelerinin gizliliğini tehlikeye attığına inanmalarına neden oldu. Saldırıya uğrayan 70 sitenin yaklaşık 50’si de Kitsoft adlı Ukraynalı bir şirket tarafından tasarlanmıştı ve aynı şirket tarafından yönetilmekteydi. Araştırmacılar Kitsoft’un gizliliğinin de tehlikeye atıldığını belirlediler ve bu da hackerların Kitsoft’un yönetici paneline erişmesine ve şirketin kimlik bilgilerini müşteri web sitelerini tahrif etmek için kullanmasına izin verdi.
Bununla birlikte, etkilenen sitelerin tümü Kitsoft tarafından yönetilmemekteydi, bu nedenle araştırmacılar hala bazılarının OctoberCMS sistemindeki bir güvenlik açığı veya başka bir ortak yazılım aracılığıyla tehlikeye atılmış olabileceğine inanıyor. Saldırıların son zamanlarda çok sayıda yazılım programı tarafından kullanılan açık kaynaklı bir kitaplıkta keşfedilen Log4j güvenlik açığını kullanıp kullanmadığı üzerinde de duruyorlar.
SALDIRILAR HENÜZ BİR BAŞLANGIÇ MI?
Tahrifatların gerçekleşmesinden iki gün sonra, Ukrayna ulusal güvenlik ve savunma konseyi sekreter yardımcısı Serhiy Demedyuk Reuters’e verdiği demeçte, tahrifatların “perde arkasında gerçekleşen ve yakın gelecekte hissedeceğimiz sonuçları daha yıkıcı eylemler için sadece bir örtü olduğunu” söyledi.”
Dermedyuk ayrıntı vermedi, ancak birkaç saat sonra Microsoft, tahrifatların gerçekleştiği gün Microsoft’un “Ukrayna hükümeti ile yakın çalışan birkaç Ukrayna devlet kurumuna ve kuruluşuna” ait sistemlerde yıkıcı kötü amaçlı yazılım tespit ettiğini açıkladı.”
Microsoft, kuruluşların isimlerini vermedi ancak aralarında “kritik yürütme organı veya acil müdahale işlevleri sağlayan” kurumların yanı sıra, web siteleri yakın zamanda tahrif edilmiş devlet kurumları da dahil olmak üzere kamu ve özel sektör müşterileri için web sitelerini yöneten bir BT firması yer aldığını söyledi. Microsoft BT firmasının ismini vermedi, ancak açıklama Kitsoft’a uyuyor.
Kitsoft, Pazartesi günü Facebook sayfasına gönderilen bir mesajda, silici yazılım tarafından enfekte olduğunu ve altyapısının bir kısmının hasar gördüğünü belirttiğini doğruladı. Ancak şirket sözcüsü Alevtina Lisniak gönderdiği bir e-postada söylediklerinden geri adım attı: “Birkaç bölüme virüs bulaştı ve bu nedenle gizlilikleri tehlikeye atılmış oldu, bu yüzden bu kısımları sıfırdan yeniden yüklemeye karar verdik Kitsoft’un silici yazılımla enfekte olup olmadığı sorulduğunda ise soruşturmanın sürdüğünü ifade etti.
Fidye yazılım saldırılarında bir ilk: Rusya’yı durdurmak için Belarus demir yolunu hacklediler
Şirketin sözcüsü, dolaylı olarak bahsettiği “virüslerin” WhisperGate adlı silici kötü amaçlı yazılımın bileşenleri olduğunu ve silici yazılımın ana önyükleme kayıtlarının üzerine yazıldığını söylüyor. Bu kayıtlar sabit sürücü ön yüklendiğinde işletim sistemini bir cihazda başlatmaktan sorumlu olan kısmı.
Lisniak, “Üzerine yazılmış bazı ana önyükleme kayıtları keşfettik ve daha fazla saldırı olmasını önlemek için altyapıyı durdurduk.” ifadelerini kullandı. Bu, yalnızca silici yazılımın ilk aşamasının etkinleştirilebileceğini gösterir, ancak bu hala belirsizdir.
Microsoft’un WhisperGate adını verdiği kötü amaçlı yazılım, görünürde fidye yazılımı taklit ediyor. Ama bu onun altında yatan, daha yıkıcı yeteneğinin bir örtüsü. WhisperGate, sistemleri çalışamaz hale getirmek için virüslü sistemlerdeki kritik dosyaları silmek veya üzerine yazmak üzere tasarlanmış bir yazılım.
WHISPERGATE NASIL ÇALIŞIYOR?
Whispergate’in üç aşaması bulunuyor. İlk aşamada, hackerlar whispergate’i bir sisteme yüklüyor ve cihazın kapanmasına neden olmak suretiyle yazılımı çalıştırıyor. Kötü amaçlı yazılım, cihaz önyüklendiğinde işletim sisteminin başlatılmasından sorumlu sabit sürücünün bölümünün üzerine yazar. 10.000 $ değerinde Bitcoin talep eden bir fidye notu ile sistemin üzerine yazıyor.
Notta “Sabit sürücünüz bozuldu. Kuruluşunuzun tüm sabit disklerini kurtarmak istiyorsanız, bitcoin cüzdanı üzerinden 10 bin ABD doları ödemelisiniz. Daha fazla talimat vermek üzere sizinle iletişime geçeceğiz.” yazıyor.
İkinci ve üçüncü aşamalar halihazırda gerçekleşmiş durumda. Ve şu şekilde gerçekleştiği biliniyor: Kötü amaçlı yazılım bir Discord kanalına ulaştı ve başka bir kötü amaçlı bileşeni aşağı çekti, bu da virüslü sistemdeki diğer birçok dosyayı bozdu.
Sentinelone’un baş tehdit araştırmacısı Juan Andrés Guerrero-Saade, elektrik kesintisi gerçekleştiğinde bunun muhtemel olduğunu söylüyor. Sistem tekrar açıldığında fidye mesajı görüntüleniyor. Kullanıcı fidye yazılımı mesajını görüyor ve sistemin şifresini çözmek için para ödemeleri gerektiğine inanıyor.
Guerrero-Saade, enfeksiyonların nasıl geliştiği hakkında hala bilinmeyen çok şey olduğunu söylüyor: “Enfeksiyon vektörünü bilmiyoruz … saldırıları nasıl düzenlediklerini bilmiyoruz.”
Microsoft, blog yazısında, herhangi bir sistemin gerçekten silinip silinmediği veya kötü amaçlı yazılımın, hackerlar bir güç kesintisi ile başlatmadan önce sistemlerde bulunup bulunmadığı konusu net değil. Zhora, bir fidye mesajı görüntüleyen bazı devlet sistemlerinin farkında olduğunu söyledi, ancak araştırmacılar şu ana kadar Microsoft’un keşfettiği silici yazılımın doğru olup olmadığını belirleyemediler çünkü sistemlere erişilemiyor.
Microsoft, fidyeyi ödemek için Bitcoin cüzdan adresinin 14 Ocak’ta küçük bir para transferi aldığını söyledi. Ancak, mağdurların faillerle iletişim kurması için bir web sitesi veya destek portalı yoktu. Fidye yazılımı notu, mağdurların genellikle fidye yazılımı operatörleriyle iletişimlerine dahil etmeleri talimatı verilen özel bir kimlik içermiyordu.
Zira bu kimlik sayesinde operatörler kurbanları kilitlenen sistemlerini açmak için gereken şifre çözme anahtarı verebiliyordu. Bütün bunlar Microsoft’un kötü amaçlı yazılımın fidye kısmının sadece bir hile olduğuna ilişkin tespitini destekler nitelikte.
TAHRİFAT SALDIRILARI VE SİLİCİ YAZILIMI İLİŞKİLİ Mİ?
Silici yazılımının tahrifat için hedeflenen aynı kurumlardan bazılarına bulaşmış olması ve tahrifatın gerçekleştiği gün bulunmuş olması, iki olayın birbiriyle ilişkili olduğunu gösteriyor. Ancak Ukraynalı araştırmacılar terabaytlarca logu inceliyorlar ve hala iki olayın bağlantılı olup olmadığını ve tahrifatların silici yazılımların sistemlere yerleştirme noktasında bir örtü olup olmadığını veya zamanlamanın tesadüf olup olmadığını bilmiyorlar. Ayrıca kötü amaçlı yazılımların sistemlere nasıl girdiğini de bilmiyorlar. Silici yazılımın tahrif edilen aynı sistemlere bulaşıp bulaşmadığı da belli değil.
