Dijital ürünlerin en önemli parçaları olan çiplerde yaşanan tedarik sıkıntısı, elektronik araçların üretiminde yeni bir krizin işareti olarak görülüyor.
Geçen sene yeni iPhone modelinin lansmanının ertelenmesi, popüler oyun konsollarının artan talebi karşılayamaması ve oyun meraklılarının piyasada yeni ekran kartları bulmakta zorlanması çip sektöründeki sıkıntıların göstergesiydi.
Otomobil sektöründe de çip temininde problemlerin yaşanması üretime büyük darbe vurdu. Zira yeni model otomobillerde 100’den fazla mikroişlemci bulunuyor ve bunların hepsi tedarik edilemiyor.
Samsung ve Qualcomm gibi teknoloji devleri de hafıza çipi üretimi siparişlerine yetişemediğini açıkladı.
Kolay Erişim
PANDEMİ TEDARİK KRİZİNİ TETİKLEDİ
Dünyada şu anda birçok alanda yaşanan krizde olduğu gibi, sorunun nedeninin kısmen pandemi olduğu düşünülüyor. Zira kısıtlamalarda insanların evden çalışabilmesine olanak sağlamak için bilgisayar ve diğer cihazların satışında büyük artış oldu.
Ayrıca, evde geçen boş vakitlerini değerlendirmek için yeni cihazlar satın aldılar. Bu arada, otomotiv endüstrisinin satışlarında ilk dönemlerde büyük düşüş oldu ve çip siparişlerinde kesintiye gittiler. Ancak 2020’nin üçüncü çeyreğinde otomobillere talep beklenenden daha da çok arttı ve tüketici elektroniğine olan talep de azalmadan sürdü. 5G altyapısının oluşturulması da talep üzerindeki baskıyı artırıyor.
ABD’nin ticaret kısıtlamalarının yeni sipariş vermesine engel olmasından önce Huawei büyük bir sipariş verdi. Üretim için genelde stok yapmayan otomotiv endüstrisi ise şu anda sıkıntı yaşıyor.
Son dönemde önde gelen çip üreticileri TSMC ve Samsung, son teknoloji ürünleri için bir hayli karmaşık yeni 5 nanometre çip üretim süreci için milyarlarca dolar harcadı.
Ancak uzmanlar, genel anlamda sektörün yatırım eksikliğinden muzdarip olduğunu belirtiyor. Counterpoint Araştırma’nın geçtiğimiz günlerdeki raporunda, “İkinci sınıf üreticiler son birkaç yılda, düşük kazanç, az kar marjları ve yüksek borçluluk bildirimi yaptı. Karlılık anlamında küçük kuruluşlar için yeni tesisler açılması zor” denildi. Ve bu çip üreticilerinin bir çoğu, ek talebe üretimi değil, fiyatlarını artırarak yanıt verdi.
Bir çip üreticisi, Wall Street Journal gazetesine yaptığı açıklamada, siparişlere yetişemediklerini, bir otomobil üreticisinin bugün vereceği siparişi, ancak 40 hafta sonra teslim edebileceklerini söyledi.
Bunun pahalıya patlayabilecek zincirleme etkileri de olabilir. Danışmanlık şirketi AlixPartners, üretimi kısmak zorunda kalacağı için otomotiv endüstrisinin satış gelirinin 64 milyar dolar azalacağını tahmin ediyor. Endüstrinin satışlardan yılda 2 trilyon dolar ciro yapıyor.
JEOPOLİTİK SONUÇLAR DOĞURABİLİR
Krizin jeopolitik etkileri de var. ABD hala parça tasarımında lider ülke. Ancak çip üretimi endüstrisinde Tayvan ve Güney Kore hakim.
Ekonomi uzmanı Rory Green, bu iki Asya ülkesinin işlemci çiplerinin yüzde 83’ünü, hafıza çiplerinin ise yüzde 70’ini ürettiğini tahmin ediyor. Green, “OPEC petrol için neyse, Tayvan ve Güney Kore de çip üretiminin tekeli” diyor.
Bu durum, ABD’de kaygıları artırdı ve bir lobi grubu şu anda krizi gelecekteki tedarik sorunlarının habercisi diye tanımladı. 15 senatör de, ABD Başkanı Joe Biden’a mektup yazıp, iç piyasadaki üretimi teşvik etme çağrısı yaptı.
Ancak bu durumdan en kötü etkilenen, tüm ülkelerden daha çok sayıda otomobil üreten Çin. Araştırma şirketi IHS, yılın ilk çeyreğinde normalden 250 bin daha az araç üretileceğini tahmin ediyor.
Pekin yönetimi, uzun süredir her durumda ülkeyi bu alanda kendi kendine yeter hale getirmek istiyor. Ancak ABD, Çin şirketlerinin Amerikan teknolojisini kullanarak Çin ordusunu güçlendirmelerini engellemek için adımlar attı. Mevcut kriz, Çin yönetimini bu alanda çabalarını artırmak için teşvik etti.
Bazı otomobil modelleri için bekleme süresi uzaması ve bazı cihazların piyasada tükenecek seviyeye gelmesi bekleniyor.Samsung ve Apple gibi en büyük oyuncuların kendilerini öncelik listesinde ön sıralara çıkartabilecek satın alma güçleri bulunuyor.
Ancak daha küçük markalar orantısız şekilde etkilenebilir. CSS Insight Danışmanlık’tan Ben Wood, ürünlerin daha da pahalanabileceğini ya da normalde olduğu gibi zamanla ucuzlayamayabileceğini söylüyor. Wood, “Yani gerçekten almak istediğiniz bir cihaz varsa, birkaç aya ucuzlar diye beklemekten kaçının” diyor.
Kaynak: BBC Türkçe
Siber Bülten abone listesine kaydolmak için formu doldurunuz
