Moskova’nın “küresel internet ağından bir süreliğine” test amaçlı ayrılacağı haberleri Rusya’nın internet ağından ayrılmasının ne tür sonuçları olabileceğine yönelik tartışmaları alevlendirdi.
Dünyanın internet altyapısının merkezi bir otoritesi bulunmamakta. Yani, çalışmaya devam etmesinin sağlanması için insanların birbirine güvenmesi gerekiyor. Sonuç olarak, dünyayı birbirine bağlayan denizaltı kablolarının, uyduların ve diğer teknolojilerin küresel patchwork’ü genellikle bir haritadaki ulusal sınırları göz ardı ediyor.
Çevrimiçi kalmak için birçok ülke, kendi sınırları ve kontrolleri dışındaki ekipmanlara güvenmek zorunda. Wired.com yerel basında yer alıp uluslararası basında da son zamanlarda bahsi geçen konuyu değerlendirdi.
Ulus-devletler periyodik olarak internetin kendilerine düşen payı üzerinde daha fazla otorite kurmaya çalışmakta, bu da kesintilere neden olabilmekte.
Örneğin geçen ay, Demokratik Kongo Cumhuriyeti hükümeti, tartışmalı cumhurbaşkanlığı seçimleri sırasında internetini kapattı. Yerel basında çıkan haberlere göre, Rusya da kendisini dünyanın geri kalanından ayırıp ayıramayacağını test etmek istiyor.
Ancak Rusya, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nden çok daha büyük ve daha sofistike bir altyapıya sahip. Rusya’nın interneti kesmesi, istenmeyen sayısız sonuç doğurabilecek zahmetli bir iş olacaktır.
İnternetin gelişimini teşvik eden kâr amacı gütmeyen İnternet Topluluğu’nun (Internet Society) CEO’su Andrew Sullivan, gelişmeyi şu sözlerle yorumluyor: “Şimdiye dek gördüğümüz, dirençli bir internet altyapısı kurduğunuzda, interneti kapatmanın düşünülenden daha zor olacağı yönündedir.”
Kolay Erişim
Test Yakında Olacak
Yerel haberlere göre, Rusya’nın interneti kesme deneyi, Aralık 2018’de parlamentoya sunulan yasa tasarısının kapsamında yer alıyor ve test ile Rusya’nın dijital dünya ile bağlantısının kesilmesi durumunda internet altyapısı olan Runet’in nasıl işlediğinin görülmesi amaçlanıyor.
Yönetmelik, Rus internet servis sağlayıcılarının dünyanın geri kalanıyla bağlantıyı kesmek ve Rusya’nın telekomünikasyon ve medya düzenleyicisi Roskomnadzor tarafından yönetilen internet değişim noktaları aracılığıyla internet trafiğini yeniden yönlendirmek için teknik araçlara sahip olmasını zorunlu kılacak.
Söylentilere göre resmi bir tarih belirlenmemiş ve yeni düzenleme henüz geçmemiş olsa da Rusya, Runet’in bağımsızlığını 1 Nisan’a kadar test etmek istiyor. Roskomnadzor ise yorum yapmaktan şimdilik kaçınıyor.
Rusya’nın Amacı Net Değil
İnternet ilk olarak ABD’de ortaya çıktı ve şimdilerde ABD’li şirketler bunu güçlendiren altyapının önemli bir bölümünü kontrol etmekte. Rusya’nın Runet üzerinde daha fazla özerklik kazanmak istiyor olması muhtemel, ancak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, siber savaş yeteneklerini artırmaya ya da vatandaşlarına sunulan çevrimiçi bilgileri daha fazla sansürlemeye çalışıyor da olabilir. Amaçları belirsiz olsa da, Rusya’nın yıllardır daha fazla internet bağımsızlığı için hazırlandığı aşikâr.
Rusya’nın internet ağından ayrılma önerisi 2014 yılına uzanıyor.
Süreç oldukça zor işliyor. New York Üniversitesi’nden Profesör Nicole Starosielski bu girişimi şöyle değerlendiriyor: “Kısaca, Rusya’nın iki şey yapması gerekecek: Rusların erişmek istedikleri içeriğin gerçekten ülkede bulunmasını sağlamak ve dolaşım ile veri alışverişinin yurt içinde gerçekleşebilmesini sağlamak.”
Rusya yakın zamanda her ikisini de denedi. 2014 yılında, Rus vatandaşları hakkında kişisel veri toplayan şirketlerin bu verileri ülke içinde kalmasını gerektiren bir yasa çıkardı. (Yasaya uymayan LinkedIn gibi siteler engellendi.) Ülkenin, alternatif İnternet Alan Adı Sistemini geliştirerek internet trafiğine tek başına erişip trafiği tek başına yönlendirebileceği belirtiliyor.
Rusya ne kadar hazırlıklı olursa olsun, dünyanın geri kalanından uzaklaşmaya çalışması durumunda öngörülemeyen hususların ortaya çıkacağına neredeyse kesin gözüyle bakılıyor. İnternet servis sağlayıcılarının sınırlarının dışındaki her bir altyapıya ne kadar bağımlı olduklarını tam olarak bilmeleri zor. Wisconsin-Madison Üniversitesi’nde bilgisayar ağı üzerine çalışan Profesör Paul Barford, “Protokol kümesinin tüm seviyelerindeki karmaşıklık nedeniyle, bir yerlerde yıkıcı hatalar olabilir” diyor.
Birçok Web Sitesi Çalışmayacak
Bankacılık, hastane veya havacılık işletmelerinin bağlanamaması gibi bir felaket gerçekleşmese bile birçok web sitesi muhtemelen çalışmayı bırakacaktır. Web sayfalarının çoğu, işlev görmek için dünyanın farklı yerlerinde bulunabilecek olan birden fazla sunucuya dayanır.
Mesela, bir haber sitesi, tümü Rusya dışında bulunan bir Amazon Web Servisleri bulut sunucusuna, Google izleme yazılımına ve Facebook yorum eklentisine bağlı olabilir. “Tubes: İnternetin Merkezine Yolculuk”un yazarı Andrew Blum, “Her web sayfası 1000 farklı şeyden oluşur. Rusya’da bir web sitesi işletiyorsanız, her şeyin nereden geldiğini hesaplamak zorundasınız, ”diyor.
Sullivan ise şu ifadeleri kullanıyor: “Peki ya diğerleri? Rusya’nın küresel internete erişimini kesmesinden Amerika Birleşik Devletleri etkilenmeyebilirken söz konusu deneme, diğer ülkeler için sorunlara neden olabilir. Bu durum sadece onları etkilemez”
Rusya tamamen özerk bir internet kurmaya çalışırken, yerine daha zayıf bir şey oluşturuyormuş gibi görünüyor. Küresel internet çok iyi çalışıyor çünkü trafiğin akması için çok fazla yol var – bilgilerin varış yerine ulaşmasını tamamen engellemek zor.
Siber Bülten abone listesine kaydolmak için formu doldurunuz
