Will Goodman, “Cyber Deterrence Tougher Than Theory in Practise” adlı makalesinde siber caydırıcılık üzerine geliştirilen teorik yaklaşımların işlevselliğini sorgulamaktadır. Bu noktada siber saldırıların fiziksel katmandan bağımsız olmadığını öne süren Goodman, siber uzayda teorinin pratikten yoksun olduğunu belirtmektedir. Ona göre siber uzayda caydırıcılığın, teorisyenler tarafından tartışılmasının üç sebebi vardır. Bu sebepler genel ve soyut olarak:
- Gelecekte yaşanması muhtemel siber savaş riskinin hızla artması,
- Diğer dört boyutta (kara, hava, deniz, uzay) başarıyla uygulanan caydırıcılığın beşinci boyutta etkili olma ihtimali,
- Caydırıcılığı sağlamak için yapılacak tüm yatırımların maliyetinin, yaşanacak çatışmada baş gösterecek zarardan göreli olarak daha az olması.
Yukarıda genel ve soyut olarak verilen Goodman’ın ortaya koyduğu sebeplerden dolayı 1994 yılında James Der Derian’ın siber caydırıcılık kavramını kullanmasından bu yana siber uzay ve bu alanda sağlanacak caydırıcılığa yönelik ilgi artmaktadır. Yapılan tüm teorik çalışmaların pratikte test edilmemiş olmasından dolayı, siber uzayda caydırıcılığın etkili olup olmayacağı tartışması ortaya çıkmaktadır.
Goodman çalışmasında caydırıcılığın sağlanabilmesi için sekiz temel unsur ortaya koymaktadır. Bu unsurlar:
- Menfaat (Korunmak istenen)
- Caydırıcı deklarasyon
- Esirgeyici/engelleyici önlemler
- Cezalandırıcı önlemler
- İnanılırlık
- Güven verme
- Korku
- Kar-zarar hesabı
Yukarıda maddelendirilen bu sekiz unsuru bir bütün halinde açıklamak gerekirse, devletler caydırıcılığı herhangi bir konudaki menfaatlerini korumak için kullanırlar. Bu bağlamda devletlerin yapması gereken, öncelikle menfaatlerini koruyacak ve bu doğrultuda menfaatlerine zarar verecek devletlerin cezalandırılacağını ortaya koyan bir deklarasyonda bulunmalarıdır. Bu deklarasyon doğrultusunda devletler öncelikle menfaatlerine saldırılması durumunda onları koruyacak şekilde defansif, ardından da saldıran devlete bedel ödetmek amacıyla ofansif önlemler almalıdır. Caydırıcılığı asıl işlevsel kılan ise kapasite ile tehdit (deklarasyon) arasındaki paralellik ve ortaya konan kapasitenin menfaatlere zarar verilmesi halinde kullanılacağına dair tarihsel referanslardan beslenen inanılırlıktır. İnanılırlık kadar önemli diğer unsurlar ise menfaatlere zarar verilmemesi halinde rakip devlete zarar verilmeyeceğine dair oluşturulan güven, ödetilecek bedelden kaynaklanan korkudur. Son olarak rakip devletin rasyonel davranacağından hareketle yapılacak kar-zarar hesabı, caydırıcılıkta etkin rol oynamaktadır.
UĞUR ERMİŞ’İN DİĞER YAZILARINA ULAŞMAK İÇİN TIKLAYINIZ
Caydırıcılığın sağlanması noktasında gerekli olan sekiz unsurun yanında, caydırıcılığın siber uzayda işlevsel hale gelebilmesi için özellikle dikkat edilmesi gereken beş başlık ön plana çıkmaktadır. Bu başlıklar Goodman tarafından genel ve soyut olarak şöyle tespit edilmiştir:
- “Devletler, siber çatışma esnasında caydırıcı mesajın oluşturulmasını, iletilmesini ve saldırgan tarafından anlaşılmasını sağlamalıdır.
- Devletler, ofansif ve defansif kapasitelerinin etkinliğini korumalıdır.
- Karşı saldırı yapılmadan önce saldırganın kimliği doğru bir şekilde tespit edilmelidir.
- Devletler ilk saldırı sonrasında karşı saldırı kapasitelerinin varlığının devamını garanti altına almalıdır. Daha da önemlisi savunmacı ve saldırgan devlet arasında jeopolitik simetri olmalıdır.
- Güvencenin (güven verme) yokluğu siber caydırıcılığın sağlayacağı ilişkiye ket vurabilir.”
Goodman çalışmasında ortaya koyduğu teorik yaklaşımı iki alan çalışmasıyla somutlaştırmaktadır. 2007 Estonya ve 2008 Gürcistan çatışmalarını inceleyen Goodman, bu iki çatışmada siber caydırıcılığın neden başarısız olduğunu irdelemektedir.
Goodman iki noktada ise 2007 Estonya Saldırısının siber caydırıcılığın sağlanmasında gelecekte örnek olabilecek olumlu kısmını öne çıkarmaktadır. Bu noktalardan ilki Estonya’nın defansif önlemlerde sağladığı başarıdır. Estonya CERT’i saldırının yoğun olarak geldiği ülkelerin internet çıkışlarını bloklayarak ve yoğun saldırı altında olan Estonya web sayfalarını erişime geçici olarak kapatarak defansif önlemleri başarıyla uygulamıştır.
İLGİLİ HABER >> ESTONYA TÜM ÜLKEYİ BULUTA TAŞIYOR
İkinci önemli nokta ise Estonya hükümetinin uluslararası antlaşmalar çerçevesinde RF içerisinde soruşturma talep etmesidir. RF ise uluslararası antlaşma hükümlerine rağmen işbirliği yapmayı reddetmiştir. Bu durum RF’nin Estonya Saldırısındaki sorumluluğunu kanıtlanamamasına rağmen soruşturmayı engellemesi neticesinde RF’nin saldırıdan sorumlu olduğu sonucunun doğmasına neden olmuştur. Zira Estonya Saldırısı, saldırıyı yapan aktörün devlet tarafından gizlenmesi ve savunmacı devlete yardımın reddi gelecekte de yardımı reddeden devletin saldırıdan sorumlu sayılacağı bir yaklaşımı ortaya çıkarmıştır.
HAFTALIK SİBER BÜLTEN RAPORUNA ABONE OLMAK İÇİN FORMU DOLDURUNUZ
[wysija_form id=”2″]2008 Gürcistan Saldırısı siber caydırıcılığın sağlanması noktasında bazı olumlu gelişmeler ortaya koymuştur. Bu gelişmelerden ilki siber saldırıyla verilecek zararın uzun vadeli anlamsızlığıdır. Diğer boyutların aksine dijital bilgi çok düşük maliyetlere sonsuz kez çoğaltılabilmektedir. Bunun da ötesinde neredeyse maliyetsiz şekilde zarar gören data/veri kurtarılabilmekte ya da programlar işlevsel hale getirilebilmektedir. Bu durum uzun vadede siber saldırıyı anlamsız hale getirmektedir.
İLGİLİ YAZI >> GELENEKSEL CAYDIRICILIK SİBER ALANDA MÜMKÜN MÜ?
İkinci olumlu gelişme ise diğer tüm boyutlardan çok daha kolay bir şekilde siber saldırıya uğrayan devlete yardım edilebilmesidir. Bu yardım diğer boyutların aksine kritik öneme sahip olan “zamanın kullanımını” mecbur kılan ve maliyeti olan kuvvet aktarımını gerektirmemektedir. Bu bağlamda Gürcistan, siber saldırıya uğradıktan sonra, hükümete ait web sayfalarını üçüncü ülkelerin yer sağlayıcılığı üzerinden sunmuştur. Yaşanan üçüncü olumlu gelişme ise sistemlerin kapalı ağlarla korunabileceğidir. Siber uzayda saldırılar ağa bağlı sistemlerde bulunan açıklar sayesinde yapılmaktadır. Sistemin ağdan koparılması ise saldırının yapıldığı açıkları ortadan kaldırmaktadır. Kapalı ağda çalışan Gürcistan hava savunma sistemleri bu çerçevede siber saldırıdan etkilenmemiştir. Siber saldırılardan etkilenmeyen bu sistemler, görevlerini başarıyla yerine getirerek oldukça gelişmiş RF savaş uçaklarını düşürmeyi başarmıştır.
Goodman’ın ortaya koyduğu ve yukarıda ayrıntılı olarak verilen bu üç olumlu gelişmenin birinci ve üçüncüsü 2008 Gürcistan Saldırısı’nın ardından gerçekleşen diğer saldırılar ve gelişen teknolojiler karşısında geçerliliğini yitirmiştir. Zira 2011 yılında İran’a yapılan STUXNET Saldırısı ile siber saldırı neticesinde ilk kez fiziki hasar verilmiştir. Goodman’ın dijital bilginin çoğaltılması ve kurtarılması sayesinde saldırının anlamsızlaşacağına dair iddiası, siber saldırıyla fiziki hasar verilmesi neticesinde geçerliliğini kaybetmiştir.
Benzer biçimde Goodman’ın kapalı ağların güvenli olduğuna dair iddiası da STUXNET Saldırısı ile geçerliliğini yitirmektedir. İran’ın nükleer tesisleri kapalı ağlar üzerinden yönetilmesine rağmen, sisteme hafıza kartı üzerinden sosyal mühendislik ya da fiziki istihbarat yoluyla yazılım bulaştırılmıştır. 2014 yılında düzenlenen Black Hat konferansında ise İsrailli bilimadamları mavi lazer kullanımıyla kapalı ağdaki bir yazıcıdan veri çalmayı başarmış ve aynı yöntemle kapalı ağlara uzun mesafelerden veri aktarmanın mümkün olduğunu iddia etmişlerdir.
