Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg’in, eski ABD Başkanı Donald Trump ile gizli bir anlaşmaya yaptığı ortaya çıktı.
PayPal’ın kurucusu Peter Thiel’in yeni biyografisi, Zuckerberg hakkında da bilgiler içeriyor. Kitaba göre; Mark Zuckerberg, hükümet düzenlemelerinden kaçınmak için Trump ile gizli bir anlaşma yaptı.
Max Chafkin’in “The Contrarian: Peter Thiel ve Silicon Valley’s Pursuit of Power”a göre Thiel; Trump’ın hem damadı hem de o dönemin Beyaz Saray danışmanı olan Jared Kushner ve Zuckerberg arasında bir anlaşma olduğunu duydu.
Anlaşmaya göre Facebook hükümetin düzenlemelerinden muaf tutulacak, bunun karşılığında da Trump’ın içeriklerini denetlemeyecekti. Zuckerberg ve Facebook iddiaları reddetse de New York Magazine, salı günü çıkacak olan kitaptan ayrıntılar verdi.
Örneğin, 2020’deki Black Lives Matter protestoları sırasında Twitter, Trump’ın bir gönderisini gizledi.
Zuckerberg, Axios haber sitesine verdiği demeçte iddiaları redderek, “Spekülasyonlardan haberdarım ama açık olmak gerekirse herhangi bir anlaşma söz konusu değil. Böyle bir anlaşma olmasının fikri bile yeteri kadar saçma!” ifadelerini kullandı.
Facebook problemli içerikleri engellememekle ve dezenformasyonla yeteri kadar mücadele etmemekle eleştiriliyordu. Starbucks, Adidas, Coca-Cola, Unilever ve Ford gibi büyük firmalar Facebook’la reklam anlaşmalarını geri çekmişti.
Öte yandan Facebook, Trump’ın karmaşaya neden olabilecek içeriklerini engellemedi ve bu konuda eleştirilerle karşı karşıya kaldı.
Facebook’un eski küresel ilişkilerden sorumlu başkan yardımcısı Nick Clegg ise şirketin Eylül 2019’da politikacıların gönderilerini kontrol etmeyeceğini açıkladığını, kitapta belirtilen akşam yemeğinin ise bir ay sonra Ekim 2019’da gerçekleştiğini söyleyerek şirketi savundu.
Üç yıldan uzun bir süre önce, Facebook CEO’su Mark Zuckerberg, insanların sosyal ağda paylaşılan gönderiler ve haberlerle nasıl etkileşimde bulunduklarına ilişkin verileri araştırmacılarla paylaşma planını duyurmuştu.
Söz konusu veri paylaşımı ile araştırmacıların sitedeki dezenformasyon içeren bilgileri inceleyebilmesi amaçlanıyordu. Araştırmacılar, bu verileri son iki yıldır yanlış ve hatalı bilgilerin yayılmasını inceleyen çok sayıda araştırmada kullanmışlardı.
Ancak, dahili e-postalara ve araştırmacılarla yapılan görüşmelere göre, Facebook tarafından paylaşılan bilgilerin hatalı olduğu anlaşıldı. Şirketin yaptığı açıklamaya göre, paylaşılan veri, politik sayfalarla ilgilenen ABD’li Facebook kullanıcılarının tamamını değil sadece yarısına ilişkin bilgi içermekteydi.
New Jersey Teknoloji Enstitüsü’nde yardımcı doçent ve sosyal medya araştırmacısı olan Cody Buntain, “Bu durum, araştırmacıların Facebook’a olan güvenini zayıflatıyor.” dedi. Buntain aynı zamanda Facebook’un bilgi paylaşımında bulunduğu ve “Social Science One” olarak bilinen bir grup araştırmacıdan biri.
Buntain, “Esasında Social Science One olarak Facebook’un nitelikli veriler paylaştığına güvenip güvenmememiz gerektiği konusunda endişemiz vardı. Artık Facebook’a çok da güvenmememiz gerektiğini ve verilerin geçerli olup olmadığını gösterme noktasında daha fazla çaba talep etmemiz gerektiğini biliyoruz.”
FACEBOOK ÖZÜR DİLEDİ
Öte yandan Facebook, bir e-postayla araştırmacılardan özür diledi. E-postada “Bunun neden olabileceği rahatsızlıktan dolayı tüm samimiyetimizle özür diler mümkün olduğunca fazla destek sunmak isteriz.” ifadeleri yer aldı. Facebook, sorunu çözmek için verileri güncellediğini, ancak büyük miktarda veri göz önüne alındığında, işin tamamlanmasının haftalar alacağını da sözlerine ekledi.
Facebook’un Açık Araştırma ve Şeffaflık Ekibinin iki üyesinin de dahil olduğu şirket temsilcileri araştırmacılarla bir çağrı yaptı ve hata için özür diledi.
Kimliklerinin açıklamamak kaydıyla konuşan Facebook temsilcileri, araştırma kayıtlarının yalnızca yüzde 30’unun ABD verilerine dayandığını söyledi. Ancak temsilciler, veri kümesinin diğer kısımlarının etkilenip etkilenmediğini hala bilmediklerini söyledi.
Kendilerine hatalı bilgi gönderilen çok sayıda araştırmacı, bu hata nedeniyle aylarca çalışmalarının boşuna gittiğini söyledi. Bir araştırmacı, doktora derecelerinin hata nedeniyle risk altında olduğunu söylerken, bir diğeri Facebook’un ihmalkar olduğu veya daha da kötüsü araştırmayı bilinçli olarak baltaladığı endişesini dile getirdi.
ARAŞTIRMA PROJELERİ ÇÖP OLDU
Araştırmacılardan biri olan Megan Squire, Facebook’un özür dilemesinin ardından yaptığı röportajda, “İnsan gücü olarak değerlendirdiğimizde, düşünün ki bugün bu çağrıyı alana 47 kişiyiz ve bu projelerin her biri risk altında, bazıları ise tamamen zarara uğradı.” dedi.
Facebook sözcüsü Mavis Jones ise sorunun teknik bir hatadan kaynaklandığını söyleyerek ekledi: “Etkilenen ortaklarımıza durumu proaktif olarak anlattık ve sorunu çözmek için hızla çalışıyoruz.”
VERİ KAZASI İLK DEĞİL
Veri setindeki hata ilk olarak İtalya’daki Urbino Üniversitesi’nde doçent olan sosyal medya araştırmacısı Fabio Giglietto tarafından tespit edildi. Giglietto, Facebook’un geçen ay halka açık bir şekilde yayınladığı verileri, şirketin yalnızca araştırmacılara sağladığı verilerle karşılaştırdıktan sonra yanlışlığı keşfettiğini söyledi. Giglietto iki farklı sonuç buldu.
Giglietto, hatayı keşfetmesine yol açan olaylar zincirinin “Küçük bir şeffaflığın bile şaşırtıcı sonuçlar sağlayabileceğinin harika bir göstergesi” olduğunu söyledi.
Bu, son haftalarda araştırmacıların ve gazetecilerin Facebook’un platformda daha fazla şeffaflık sağladığı veri kümelerinde tutarsızlıklar bulduğu ikinci vaka oldu. Ağustos ayı sonlarında Politico, 6 Ocak’taki kuşatmasından önceki ve sonraki günlerde on binlerce Facebook gönderisi gazeteciler ve araştırmacılar tarafından kullanılan sosyal ağın sahip olduğu bir analiz aracı olan Crowdtangle’dan kaybolmuştu.
“Yalan haber ve dezenformasyonla mücadele” gerekçesiyle, hem sosyal medya kuruluşları hem de kullanıcılara yönelik 5 yıla kadar hapis gibi cezalar içeren yasal düzenlemeyle ilgili çalışmaları hızlandırıldı. Cezalarla ilgili düzenlemelerde ‘örgütlülük’ kriteri esas alınması bekleniyor.
AK Parti Grup Başkanvekili Mahir Ünal’ın başkanlığında Adalet, Ulaştırma, İletişim Başkanlığı temsilcilerinin katılımıyla yapılacak toplantıda, yeni düzenlemenin çerçevesinin büyük ölçüde netleşmesi ve Ekim ayında da Meclis’e sunulması planlanıyor.
Yeni sosyal medya düzenlemesinin en kritik noktalarından birisini, bir paylaşımın dezenformasyon amaçlı olup olmadığına hangi mercinin karar vereceği ve kriterinin ne olacağı oluşturuyor. Bu konuda, dezenformasyon içerikli paylaşımın “organize, örgütlü, belli bir amaca yönelik olması” halinde yaptırım uygulanması üzerinde duruluyor.
Dezenformasyon içerikli paylaşımların denetimi için de “resmi ve kurumsal” bir mekanizmanın kurulacağı ifade ediliyor.
“AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ ESAS ALINACAK”
AK Parti kaynakları, başta Almanya olmak üzere birçok ülke örneğini incelediklerini belirtirken, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) “ifade özgürlüğünü” düzenleyen 10. maddesinin 2. fıkrasını esas aldıklarını ve Türkiye’nin de bu kriterlere göre sosyal medyaya sınırlama getireceğini ifade ediyorlar.
Avrupa Birliği’nin internet ortamı ile ilgili iki kırmızı çizgisinin “terörle mücadele” ve “dezenformasyon” olduğu belirten AK Partili yetkililer, toplumda kaos yaratmayı amaçlayan dezenformasyonun da bir “terör biçimi” olduğu görüşünü savunuyor ve düzenlemenin de buna göre yapılacağını vurguluyorlar:
AİHS’in 10. maddesinin ilk fıkrası “Herkes ifade özgürlüğü hakkına sahiptir” hükmünü içeriyor ve bu özgürlüğün nasıl kullanılacağı tanımlanıyor.
İkinci fıkrada ise “Görev ve sorumluluklar da yükleyen bu özgürlüklerin kullanılması, yasayla öngörülen ve demokratik bir toplumda ulusal güvenliğin, toprak bütünlüğünün veya kamu güvenliğinin korunması, kamu düzeninin sağlanması ve suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya ahlakın, başkalarının şöhret ve haklarının korunması, gizli bilgilerin yayılmasının önlenmesi veya yargı erkinin yetki ve tarafsızlığının güvence altına alınması için gerekli olan bazı formaliteler, koşullar, sınırlamalar veya yaptırımlara tabi tutulabilir” ifadesi yer alıyor.
Almanya, İngiltere, Singapur, Rusya, Avustralya’daki uygulamaları inceleyen AK Parti yönetimi, ağırlıklı olarak Almanya modeli üzerinde duruyor. Almanya’da çevrimiçi platformlarda nefret söylemi içeren paylaşımların 24 saat içinde kaldırılması zorunluluğu bulunduğu ve sosyal medya şirketlerine 50 milyon Euro’ya kadar,
Avustralya’da ise şiddet içeren unsurların sosyal medyadan silinmemesi halinde ilgili şirketlerin yıllık küresel cirolarının yüzde 10’una kadar para cezası kesilebildiğini belirtilerek, Türkiye için de benzer uygulamaya gidilebileceği ifade ediliyor.
AK Parti’nin çalışmasında dezenformasyon nitelikli paylaşımlarda bulunan sosyal medya kullanıcıları için ise hapis cezası öngörülüyor. Singapur’da yalan bilgi paylaşanlara yönelik 10 yıla kadar hapis cezası verildiği belirtilirken, AKP 5 yıla kadar hapis cezası üzerinde duruyor.
Slovakya’da dezenformasyon yapan komplo siteleri mantar gibi çoğalırken, fact-checker’lar (bilgi doğrulayıcıları, teyitçiler) yanlış bilgi yayan bu dedikoduculara misilleme yapmaktan geri durmuyor. Üstelik onları en can alıcı yerlerinden vuruyorlar: “Cüzdanlarından”
Slovakça ve Çek dilinde yayın yapan sorunu web sitelerinin bir listesini tutan çeşitli bağımsız fact-checker’lar tarafından oluşturulan veri tabanı Konspiratori.sk’nin elde ettiği bilgilere göre komploların en büyük müttefiki olan bu reklamlar, aynı zamanda bu sitelerin en zayıf noktaları olabiliyor.
Veri tabanı şu anda 200 siteyi listeye almış durumda. PR ajansları bu siteleri müşterilerine şikayet ediyor müşteriler de daha sonra reklamlarının bahsi geçen şüpheli web sitelerinde görünmesini engelliyor.
Bir düşünce kuruluşu olan GLOBSEC’ten Analist Katarina Klingova, bunun dezenformasyona karşı savaşmanın ilginç bir yolu olduğunu söylüyor: “Yalanları yayan aktörleri en savunmasız oldukları yerden vuruyorsunuz yani cüzdanlarından.”
Ülke, Kovid-19 pandemisinin yaklaşan üçüncü dalgasına hazırlık yaparken, halk hala aşılara şüpheyle yaklaşıyor ve yetkililere güvenmekte zorluk çekiyor. Aşı karşıtları protestolar düzenleyip Bratislava meydanlarını doldururken, aşılama kampanyası her geçen gün taraftar kaybediyor.
SLOVAKLARIN SADECE YÜZDE 40’I AŞI OLDU
Avrupa Komisyonu’na göre, AB’de yetişkinlerinin yaklaşık yüzde 70’i en az bir doz aşı olurken; Slovakya’da bu oran yüzde 40 civarında seyrediyor. Bu da Slovakya’yı Avrupa’da insanların en az aşılandığı ülkelerden biri haline getiriyor.
Birçokları için bu şaşırtıcı değil. Nitekim gözlemciler, “her şeyi sorgula” şeklindeki tuhaf bir zihniyetin Slovaklar arasında karşılık bulduğuna dikkat çekiyor. Bu slogan aslında komplo teorileri üreten bir web sitesine ait. New York Times tarafından “modern propagandanın karmaşıklığında bir vaka çalışması” olarak tanımlanan bu site eski adıyla Russia Today olarak bilinen RT’den başkası değil.
Klingova’ya göre Slovakya’da politikacılardan çeşitli yayınlara kadar aktif olarak dezenformasyon yayan pek çok farklı aktör bulunmakta. Klingova’nın araştırmasına göre, Slovaklar Orta ve Doğu Avrupa’da komplo teorilerine inanma eğilimli ülkelerin başında geliyor ve bu nedenle hem finansal hem de politik kazanç elde etmek isteyen “yalancılar” için Slovaklar kolay bir av haline gelmiş durumda. Ancak bağımsız fact-checker’lar dezenformasyon yayıcıların ceplerinde delikler açmanın bir yolunu buldu.
PARAYI VEREN DÜDÜĞÜ ÇALAR
GLOBSEC Trends 2021 raporunda, “Slovakların yaklaşık üçte biri pandeminin gizli güçler/seçkinler tarafından nüfusu kontrol etmek için gerçekleştirilen planlı bir operasyon olduğuna inanmaya devam ettiği için binlerce aşı depolarda bekliyor.” ifadesi yer aldı. Klingova’ya göre bu devam eden bir eğilim ve birçok Orta Avrupalı her türlü komplo teorisine inanıyor. Ankete katılan Orta Avrupalıların yaklaşık yüzde 37’si Kovid-19’a yakalanan kişilere ilişkin resmi rakamların şişirildiğini ve yetkililerin yalan söylediğini düşünüyor.
Ana akım medya ve halk sağlığı yetkililerine şüpheyle yaklaşan Slovaklar Kovid-19’a dair verilen resmi istatistiklere güvenmemek suretiyle Orta Avrupa ortalamasını oldukça üzerinde yer alıyor ve yüzde 46 ile Romanya’ dan sonra ikinci sırada bulunuyor. Pandemi ile ilgili verilere şüpheyle yaklaşan Slovakların payı, geçen sonbaharla bu yılın ilkbaharı arasında yüzde 10 arttı. Bu rakam, hem uzmanlar hem de gazeteciler tarafından endişe verici bir eğilim olarak değerlendiriliyor.
DEZENFORMASYON YAYAN İKİ BİNDEN FAZLA FACEBOOK SAYFASI VAR
Bu artışın arkasında, tartışmalı konularda ‘tek gerçeği’ söylediğini iddia eden çok sayıda online alternatif medya kuruluşu olması yatıyor. Bratislava’daki Comenius Üniversitesi Gazetecilik Bölümü’nde yardımcı doçent olan Jan Hacek, ise sadece Çekya ve Slovakya’da 200’den fazla web sitesi olduğunu iddia ediyor. 2018’de, Çek-Slovak çevrimiçi ortamda bu şekilde 120 web sitesi bulunuyordu.
Bilgi güvenliği uzmanı Tomas Krissak’a göre, bugün Slovakça dilinde yayın yapan ve yalan ve aldatıcı bilgilerle dolu 2 binden fazla Facebook sayfası bulunmakta. Krissak, buna binlerce üyeli özel, kapalı ve gizli gruplar da eklenince sorunun daha karmaşık ve geniş kapsamlı hale geldiğini belirtiyor.
Aşıya karşı çıkan bu gruplardan biri yakın zamanda Facebook tarafından kapatıldı. Öte yandan, yaklaşık 34 bin üyesinin bir kısmı, benzer bir amaca sahip yeni gruplara katıldı. İnsanlar merak ediyor ve otomatik olarak nefret içerikli yayınlara tıklıyorlar, bu da paranın otomatik olarak dezenformasyon satıcılarının cüzdanlarına aktığı anlamına geliyor.
GLOBSEC raporuna göre, durum o kadar kontrolden çıkmış vaziyette ki dezenformasyona prim veren bazı kullanıcılar bile sosyal medya kuruluşlarının ve onları yöneten kuralların daha sıkı düzenlenmesi gerektiğini düşünüyor.
Klingova’ya göre dezenformasyon kamusal söylemin bir parçası haline geldi. Birçok politikacı, Slovakların komplo teorilerine itibar ettiğini fark etti ve bu yüzden insanları cezbetmek ve siyasi hayran kitlelerini oluşturmak için komplo teorilerine daha fazla oranda yer veriyorlar.
Krissak’ın tahminine göre, Slovak politikacıların ve partilerin yarısından fazlası komplocu bir dünya görüşünü paylaşan seçmenlerle puan kazanmaya çalışıyor. Krissak, “Bu, seçmenlerin yaklaşık üçte birini temsil ediyor.” diyor.
REKLAM VEREN İÇERİĞE DİKKAT ETMİYOR
Ancak yalanı yayanlar için para, politik hesaplamalardan bile daha önemli bir motivasyon kaynağı. Klingova, dezenformasyon yayan web sitelerini etkisiz hale getirmeyi amaçlayan Global Dezenformasyon Endeksi tarafından yapılan ve bu tür sitelerin 20 bininin yıllık reklam gelirinin 250 milyon Euro olarak değerlendiren bir araştırmaya dikkat çekiyor.
“Reklamlar ve dezenformasyonun yayılması gerçekten müthiş bir piyasa. Dezenformasyon, insanlar arasında yankı uyandıran ve alıcısı olan olumsuz duyguları uyandırmayı amaç haline getirmiş genellikle nefret dolu bir tıklamadır.” diyor Klingova.
Krissak’ın görüşüne göre, aldatıcı ve sahte haberler sitede büyük bir trafik oluşturuyor ve bu da reklam verenler için oldukça cazip. Krissak ekliyor: “Reklam verenler web sitelerindeki içeriği umursamıyorlar hatta kendileri de genellikle benzer aldatmacalardan (mucizevi şifa yöntemleri veya ilaç reklamları gibi) yararlanıyorlar.”
Dünya üzerinde Kovid-19 salgınının etkileri artmaya devam ediyor. Koronavirüsün yeni varyantı Delta, kolay yayılma ve daha öldürücü olma özellikleriyle ölüm oranlarını artırırken aşı karşıtları da bundan faydalanarak dezenformasyon kampanyalarını sıklaştırıyor.
Dezenformasyon kampanyalarının son aylarda katlandığı gözlemlenirken sosyal medya platformları da aşı karşıtlarının dezenformasyon kampanyalarında başı çekiyor.
“TEMMUZ AYINDA BEŞ KATINA ÇIKTI”
Yeni yılın bahar aylarında Kovid-19 vakalarının azalması, aşı karşıtlarının dezenformasyon kampanyalarını da bir hayli düşük seviyelere geriletmişti. Ancak vakalardaki artışla aşı karşıtları tekrar yükselişe geçti.
Sosyal medya, televizyon, basılı ve çevrimiçi medyayı takip eden Zignal Labs’in araştırmalarına göre koronavirüsün Delta varyantıyla dünya üzerinde yeniden alarm zillerinin çalması, aşı karşıtlarının dezenformasyon kampanyalarını da artırdı.
Zignal Labs, aşı karşıtlarının yaptığı haber ve paylaşımların Haziran ayına kıyasla Temmuz ayında beş katına çıktığını açıkladı. Buna göre “aşıların herhangi bir işe yaramadığı” iddiası yüzde 437’lik bir artış yakalarken “aşıların mikroçip içerdiği” iddiası yüzde 156’lık bir artış gösterdi. Bunun yanı sıra “aşı olmak yerine doğal bağışıklığa güvenilmesi”ni iddia eden haberler yüzde 111’lik bir artış gösterirken “aşıların düşüklere neden olduğu”nu iddia haberler yüzde 75’lik bir artış gösterdi.
ANİ YÜKSELİŞTE SOSYAL MEDYANIN PAYI BÜYÜK
Dezenformasyon araştırmacıları son haftalarda koronavirüsle ilgili yanlış bilgiler içeren paylaşımlar yapan yüksek etkileşimli sosyal medya hesaplarının büyük çoğunluğunun, geçtiğimiz yıl aşılar hakkında güvensizlik yaratan kişilerden oluştuğunu belirtti.
Aynı zamanda araştırmacılar, ani yükselişin, “sosyal medya platformlarının virüs hakkındaki yanlış bilgileri önleme çabalarında başarılı olmadığını” gösterdiğini ifade etti.
Temmuz ayının sonlarına doğru, Gab Social Network yöneticisi Andrew Torba, elinde hiçbir kanıt olmadan koronavirüse karşı aşı olmayı reddeden ABD ordusu üyelerinin askeri mahkemeye çıkarılacağını iddia ettiği bir paylaşım yaptı. Paylaşımı 10 bin beğeni alırken pekçok kez paylaşıldı.
İki hafta önce, COVID-19 aşılarının bir sonucu olarak en az 45 bin ölümün gerçekleştiği iddia edilen başka bir temelsiz paylaşım çevrimiçi ortamlarda dolaşmaya başladı. İddiayı içeren gönderiler, alternatif bir video programı olan Bitchute’te 17 bin görüntülenme alırken, sohbet uygulaması Telegram’da çoğunlukla İspanyol kullanıcının paylaştığı gönderiler 120 bin görüntülenme aldı.
Tüm bunlar yaşanırken Britanya’nın baş bilim danışmanı Patrick Vallance’ın hızla düzeltse de bir anlık hatayla hastanede yatan hastaların yüzde 60’ının iki doz aşılı olduğunu söylemesi, aşı karşıtı çevrelerin ağzına meze oldu. Bu hatayı Fransızca ve İtalyancaya çeviren aşı karşıtları Facebook’ta 142 bin beğeni ve paylaşım aldı.
Amerikalı muhafazakâr yorumcu ve siyasi aktivist olan Candace Owens, Britanya’nın baş bilim danışmanının hatasını paylaşarak, “Bu şok edici!” ifadesini kullandı. Owens, “Hükümetin baş bilim danışmanına göre İngiltere’de Kovid-19 nedeniyle hastaneye kaldırılan insanların yüzde 60’ına iki doz koronavirüs aşısı yapıldı.” dedi.
Patrick Vallance hatasını telafi ettiğindeyse Owens, Facebook gönderisinin altına doğru bilgileri ekledi. Ancak bu güncellemeden önceki üç saat içerisinde gönderi, 62 binden fazla beğeni aldı ve pekçok kez paylaşıldı.
İDDİALAR ÇÜRÜTÜLSE DE YAYILMAYA DEVAM EDİYOR
ABD’deki askeri liderlerin ordu mensuplarını aşılanmaya zorladığı ve Savunma Bakanı’nın koronavirüs aşılarını zorunlu kılmaya çalıştığı haberleri bilinse de Gab Social Network yöneticisi Andrew Torba’nın yaydığı “koronavirüs aşılarını reddeden ordu mensubu üyeleri askeri mahkemelerde yargılanacak iddiası”na yönelik herhangi bir kanıt bulunmuyordu.
Komplo teorileriyle tanınan avukat Thomas Renz ise yine Temmuz ayında 45 bin kişinin koronavirüs aşıları sebebiyle öldüğünü iddia ettiği bir video yayımladı. Renz’in yaydığı videoda “Biden’ın, tıpkı kendisinden önceki başkan Trump gibi çevresindeki bürokrat grubu tarafından yanlış yönlendirildiğine inanıyoruz.” cümleleri sarfediliyordu. İddia, hükümet veri tabanındaki doğrulanmamış bilgilere dayansa da aslında çürütülmüştü.
Washington University’de çevrimiçi komplo teorileri üzerine çalışan araştırmacı Rachel E. Moran, “Bu söylemler o kadar içselleştirilmiştir ki insanlar, ortaya çıkacak her yeni varyantla bu aşı karşıtı hikayeleri ileri sürmeye devam edebilir.” açıklamasını yaptı. Moran, “Şimdi Delta varyantıyla ilgili eski ve aynı iddiaları görüyoruz. Sırada gelecek olan neyse yine eski ve aynı iddiaları göreceğiz.” dedi.
FACEBOOK’TAKİ AŞI KARŞITI GRUPLAR BÜYÜYOR
Kovid-19 salgınının hayatımıza girdiği günden bugüne yanlış bilgilendirme politikasını uygulama konusunda daha katı davranan Facebook yine de yanlış bilgileri tartışan insanların popüler uygulaması olmaya devam ediyor. Bunun bir örneği olarak kendilerini aşı karşıtı tartışmalara odaklamış yaklaşık 400 bin üyeli, herkes tarafından erişilebilir veya özel 200’den fazla Facebook grubu keşfedildi. Bu gruplaraysa son yedi günde 13 bin üye eklendi.
Gruplarda yüksek etkileşim alan gönderilerin çoğu aleni şekilde yalan haber içermiyordu. Örneğin bir hayaletin maskesini düşüren bir Scooby Doo karakterinin resminin yer aldığı paylaşımda “Sizi diğer tüm varyantlardan daha korkutucu yapan şeyin ne olduğunu görelim.” ifadesi yer alıyordu. Maskenin kaldırılmasıyla birlikte MSNBC ve CNN’in logoları ortaya çıkıyordu ki bu kanallar aşı karşıtlarına göre Delta varyantını ciddiye alma hususunu abartıyordu.
Söz konusu fotoğrafın altında ise yine asılsız iddialar sular seller gibi akıyordu. Hatta “savaş çığlıkları” bile vardı. Bunlar arasında “Tüm suç Çin’in!”, “Eninde sonunda onlarla savaşacağız, bu nedenle onlara karşı nükleer saldırıyı savunuyorum!” yorumları bulunuyordu.
FACEBOOK AŞI KARŞITLARINA YÖNELİK YAPTIRIMLARINA DEVAM EDECEK
Facebook, koronavirüs yanlış bilgilendirme politikasıyla onaylanan ihlallerin yorumlardan kaldırdığını ve insanları virüs hakkında güvenilir bilgilerle ilişkilendirdiğini söyledi.
Facebook sözcüsü Aaron Simpson yaptığı açıklamada, “COVID-19 ve aşı politikalarımızı ihlal eden herhangi bir hesap veya gruba karşı yaptırım uygulamaya devam edeceğiz.” dedi.
AŞILARA YÖNELİK TEYİTLİ BİLGİLERE ULAŞIN
Delta varyantıyla birlikte son haftalarda koronavirüs testi pozitif çıkan kişilerle ve koronavirüs nedeniyle hastaneye kaldırılanların büyük bir bölümünün aşısız hastaları içermesine rağmen yayılan yanlış bilgilerin aşıya yönelik tereddütlere yol açtığı biliniyor.
Yanlış bilgilerin fazla oluşu doğru bilgilerin bulunmasını bulanıklaştırsa da araştırmak ve doğru bilgiye ulaşmak çok da zor değil. Aşılar hakkında yayımlanmış bilimsel makalelere, uzman görüşlerine, faz çalışmalarına, yan etkilerine veya akla takılabilecek her türlü soruyu cevaplandırmaya sadece bir tık uzaktayız. Bu sebeple sağlık çalışanları ve uzmanlar çevrimiçi ortamlarda gördüğümüz bilgileri teyitlemenin söz konusu tereddütleri bir nebze azaltacağına inanıyor.
