‘Arap Baharı’ sırasında çeşitli Ortadoğu ülkelerindeki özgürlük arayışları sonucunda devrilen diktatör haberlerini hepimiz hatırlıyoruz. Tunus, Libya ve Mısır’da farklı sonuçlar doğuran özgürlük ve demokrasi mücadelesinde Twitter ve Facebook gibi sosyal medya mecralarının göstericilerin organize olma ve seslerini dünyaya duyurma konusunda kolaylaştırıcı etkinliği olmuştu.
Ekim ayının ortasından itibaren, bir başka Ortadoğu ülkesinde, bu sefer Lübnan’da yine teknolojik bir ürün olan WhatsApp’ın başrol oynadığı bir siyasi ayaklanma başladı. Hükümetin WhatsApp vatandaşların her gün yaptığı ilk WhatsApp aramasında ekstra yüzde 20 (ortalama aylık 6 dolar) daha fazla internet ücreti alması için hazırlanan yasa tasarısı uzun zamandır yolsuzluktan ve kötü yönetimden şikayet eden Lübnan halkının sabrını taşırdı. Başbakan Saad Hariri’nin istifasıyla sonuçlanan iki haftalık gösterileri ateşledi.
Başka bir ülkede bu kadar tepki oluşmazdı
Konuyu değerlendiren uzmanlar, WhatsApp ile ilgili ek ücretlendirmenin ABD ya da AB ülkelerinde olsa bu kadar geniş çapta bir siyasi olaya dönüşmeyeceğini düşünüyor. Lübnan’ı farklı kılan ise üst üste yaşadığı bazı sorunlar ve sorunların arkasındaki akut siyasi ve ekonomik problemler.
Önce ithalatçılar, ticari bankalarda Amerikan doları kıtlığı yaşamış, bu durum son 20 yılda ilk kez Lübnan’da karaborsanın oluşmasına ve para biriminin dolar karşısında değer kaybetmesine neden oldu.
Buğday ve petrol ithalatçıları dolar ile ödeme yapılmasını talep edince fırıncılar ve benzin istasyonlarını işletenler grev çağrısı yaptı.
14 Ekim’de Lübnan’ın batısındaki ormanlar art arda çıkan yangınlarla kül olurken, kriz halindeki itfaiye teşkilatı müdahale edecek durumda olmadığı için Kıbrıs, Yunanistan ve Ürdün’den yardım istendi.
Ödeneksizlik yüzünden itfaiye ekipleri işini yapamazken, halk, bakımlı çevik kuvvet ekiplerinin tomalarla yangına müdahale edişine tanık oldu. Bu durum ülkenin halinin iyi bir özeti olmuştu.
Üç gün sonra hükümet vergi gelirlerini artırmak amacıyla tütün ürünlerine, petrole ve WhatsApp aramalarına uygulanan vergileri artırmak istedi.
WhatsApp kullanımına aylık 6 dolar vergi getirilmesi kitlesel tepkilere neden oldu. Başkent Beyrut’ta resmi binalar önünde onlarca kişi protesto gösterilerine başladı.
Bunun üzerine hükümet geri adım atıp birkaç saat içinde ek vergi teklifini geri çekti. Ancak bu adımlar, Lübnan’da yıllardır biriken öfke ve hoşnutsuzluğun gün yüzüne çıkmasına neden oldu.
Ertesi gün her mezhepten ve toplumun farklı kesimlerinden on binlerce Lübnanlı, Başbakan Hariri ve ulusal birlik hükümetinin istifası talebiyle gösterilere başladı. İki hafta süren gösteriler sonucunda Lübnan Başbakanı Hariri istifa etmek zorunda kaldı.
Twitter Devrimi de denilen Arap Baharı’nın olumlu olumsuz sonuçlarını siyaset bilimci ve sosyologlar hala araştırmaktayken, yeni bir çalışma alanı olarak WhatsApp İsyanları’nın ortaya çıktığını söyleyebiliriz.
Siber Bülten abone listesine kaydolmak için formu doldurunuz
