Son yapılan br deney yapay zekanın etkisi üzerinde büyük tartışmaları başlatacak nitelikte. Geçen yıl İngiltere’de araştırmacıların gerçekleştirdiği ve sonuçlarını yeni paylaştığı deney “Robot zorla yaptırdı: İnsan – robot etkileşimi ve risk alma davranışları.” adını taşıyor.
Deneyde öğrencilere sanal bir balona sanal olarak üflemeleri istendi. Hedef, balonu patlatmadan maksimum miktarda şişirmekti. Öğrencilerin yarısı bu dijital deneyde kendi başlarınayken, diğer yarısına Pepper isimli bir robot eşlik etti.
RİSK ALMA DAVRANIŞLARINA ROBOTLARIN ETKİSİ OLDU
Öğrenciler, her sanal üfleme için küçük bir parça para ödülü kazanıyordu. Balonu patlatan öğrenciler ödülü kaybediyor, patlatmadan “Bu kadar yeter” diyenler ise ödülü cebe atıyordu.
Pepper’ın “Neden bir kez daha üflemiyorsun”, “Bence daha patlamasına çok var” gibi teşvik edici cümleleri işe yarıyor. Robot eşliğinde deneye katılanların balon patlatma miktarı, yalnız başına katılanlara göre yüzde kırk daha fazla çıktı. Yani Pepper’ın teşvik edici cümleleri, öğrencilerin risk alma davranışları üzerinde etkili oldu.
Pepper’ın balon patladığında “Sorun değil, başka balonlarımız var.” demesi veya “Zaten bu balon da iyi bir balon değilmiş.” şeklinde suçu balona atması, aynı öğrencinin ikinci deneyişte de fazla risk almasını kolaylaştırdı.
Çalışmanın lideri Yaniv Hanoch, bu araştırmadan olumlu dersler çıkarmanın mümkün olduğunu söylüyor. Örneğin robotlar, cesaretlendirici sözleri ile rehabilitasyon gruplarında insanları problemlerinden kurtulmaya teşvik edebilir. Hatta daha güncel bir örnek, kapalı bir alanda maske takma oranlarını artırabilir.
İşin bir de negatif tarafı var tabii. Örneğin yapay zeka, kolayca etkilenen insanları kendi yargı ve değerlendirme becerilerini görmezden gelmeye zorlayabilir; tehlike içeren riskleri alma davranışlarını etkileyebilir.
Hanoch, “Mahalle baskısının daha yüksek risk alma davranışına yol açabileceğini biliyoruz. İnsanlar ve teknoloji arasında hem internet üzerinden hem de fiziksel olarak etkileşimin iyice arttığı günümüzde, makinelerin de mahalle baskısı yapıp yapamayacağı konusunda daha fazla bilgi sahibi olmamız çok önemli.” değerlendirmesinde bulundu
İKNA ETME GÜCÜ İLE ROBOTLARIN SEÇİMLERİ DE MANİPÜLE ETMESİ MÜMKÜN
Robotların seçimlerde insanların oy verme kararlarını etkilenmesi de başka bir endişe kaynağını oluşturuyor.
Birçok ülkede ortaya çıkan dezenformasyon çalışmaları, siyasi partilerin robotların ikna etme gücünü de kullanarak seçmen davranışını etkileyebilecek potansiyelde olduğunu gösteriyor.
Şimdilik yapabileceğimiz tek şey, kulağımıza ikna edici sözler fısıldayan robotlara karşı uyanık olmak.
Kaynak: Redbull Blog
