Dünyanın ‘en güçlü’ internet ve telekomünikasyon şirketlerini kullanıcılarının dijital haklarını koruma potansiyeline göre sıralayan “Ranking Digital Rights” projesinin 2020 raporuna göre teknoloji devleri özel yaşamın, kişisel verilerin ve dijital hakların korunması noktasında hala istenilen düzeyde değil.
2015 yılından beri yayımlanan RDR Endeksi geçtiğimiz yıl, dünyanın en güçlü 26 internet, akıllı cep telefonu ve telekomünikasyon şirketini mercek altına almış.
İnternet kullanıcılarının kişisel verilerinin nasıl toplandığı, nasıl korunduğu ve nasıl kullanıldığı konusunda önemli ölçüde bilgi sağlayan endekse göre teknoloji devleri bu konularda kayda değer ilerleme sağlamalarına rağmen, küresel internet hala şeffaflık ve hesap verebilirlik noktasında bir krizle karşı karşıya.
Kolay Erişim
26 TEKNOLOJİ DEVİ MERCEK ALTINA ALINDI
RDR 2020 Endeksi, toplamda 11 trilyon dolardan fazla piyasa değerine sahip dünyanın en büyük 26 dijital platform ve telekomünikasyon şirketinin çalışmalarını ve politikalarını değerlendirdi. Bu şirketlerin ürünleri ve hizmetleri, dünyadaki 4,6 milyar internet kullanıcısının çoğunluğunu etkiliyor.
TEORİDE İLERLEME VAR PRATİKTE YERİNDE SAYIYORLAR
Raporda, dijital platformlar ve telekomünikasyon hizmetlerinin kullanıcılarının kişisel bilgilerinin korunması noktasında teoride ilerleme kaydetse de pratikte arzu edilen düzeye ulaşamadığı belirtildi. Örneğin, Rusya merkezli Yandex ve Güney Afrika merkezli telekomünikasyon şirketi MTN, ilk kez şeffaflık raporları yayımlarken ABD’li Apple ve Güney Kore’li Kakao da birkaç ilke imza attı. Apple, ilk kez ifade özgürlüğü hakkına saygı gösterme taahhüdünü veren bir insan hakları politikası yayınladı, Kakao ise mahremiyet hakkına saygı gösterme konusundaki ilk taahhüdünü verdi.
AMAZON DİJİTAL PLATFORMLAR ARASINDA SONUNCU OLDU
Bununla birlikte, kişisel verilerimizin kullanılması üzerinde çok büyük bir etkiye sahip olan şirketlerin hala şeffaflık ve hesap verebilirlikten yoksun olduğu görülüyor. 2020 Endeksi ilk kez Alibaba ve Amazon’u da içerdi. Bu iki şirketin büyüklüğü ve gücü göz önüne alındığında, sonuçlar özellikle hayal kırıklığı yarattı. Zira Amazon, RDR Endeksindeki dijital platformlar arasında sonuncu olurken Alibaba da Amazon kadar olmasa da oldukça olumsuz bir portre çizdi. E-ticaret devi Amazon kullanıcıların hakları ve veri saklama politikaları noktasında düşük düzeyde sergilediği şeffaflık ve sorumluluk nedeniyle sınıfta kaldı.
Beşincisi yayınlanan RDR Endeksinde ilk kez metodoloji, algoritmaların kullanımı ve hedefli reklamcılık ile ilgili şirket açıklamaları da incelendi. Dünyanın dört bir yanından gelen diğer uzmanlar arasında, SHARE Vakfı’ndan Olivia Solis Villaverde ve Bojan Perkov bu yılki raporun hazırlanmasına katıldı.
TWITTER NİSPETEN DAHA ŞEFFAF
2020 RDR Endeksi, içerik kuralları ve sansür konusundaki nispeten güçlü şeffaflığı nedeniyle Twitter’ın dijital platformlar arasında ilk sırada yer aldığını gösteriyor. Güçlü insan hakları güvenceleri dolayısıyla İspanyol Telefónica da, dijital platformlar da dahil olmak üzere tüm derecelendirilmiş şirketler arasında en üst sırada yer aldı.
Değerlendirilen tüm şirketler arasında, Katarlı Telco Ooredoo, insan haklarına saygıyı garanti etmeye yönelik yönetim süreçleri hakkında diğer telekomünikasyon şirketlerinden daha az miktarda bilgi açıkladığı için telekomünikasyon şirketleri arasında en düşük sırada yer aldı.
