İngiltere Başbakanı Boris Johnson, “5G‘yi geliştirmek için özel bir çaba göstermedik ve bunun bedelini ödedik.” dedi.
Daily Telegraph gazetesine bir makale yazan Johnson, “Yapmazsak, yapacak başkaları da var. Örneğin 5G’yi geliştirmek için özel bir çaba göstermedik ve bunun bedelini ödedik. İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana ilk kez, en büyük Batılı demokrasiler önemli bir yeni iletişim teknolojisi yarışında geride kaldı. Bu, düzeltilmesinin pahalı olduğu kanıtlanan bir hataydı ve bunun gibi bir tane daha yapmak istemiyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Johnson ayrıca “Kovid deneyimi bize bir şey öğrettiyse, o da hükümetin talepte bulunmada, bilimin karşılayabileceğini umduğumuz zorlukları açıkça ortaya koymada bir rolü olduğudur.” ifadelerini kullandı.
Hükümetin baş bilim danışmanı Patrick Vallance ise, yeni kurulacak Bilim ve Teknoloji Stratejisi Ofisi’nin bilim ve teknolojiyi karar alma mekanizmasının tam merkezine” koyacağını söyledi.
STRATEJİK AVANTAJ İÇİN TEKNOLOJİ KULLANILACAK
Vallance, “İngiltere için stratejik avantaj sağlayan en son araştırma ve teknolojilerin” belirlenmesine yardımcı olmayı dört gözle beklediğini de sözlerine ekledi.”
Johnson, araştırma bütçesinin kamu yararı için nasıl kullanılacağına dair strateji belirlemek üzere kurulacak olan Ulusal Bilim ve Teknoloji Konseyi’ne başkanlık edecek.
Vallance ise yeni Bilim ve Teknoloji Stratejisi Ofisi’ne liderlik ederek, şu anki görevinin yanı sıra ulusal teknoloji danışmanı rolünü de üstelenecek.
Teknoloji dünyası 5G olarak anılan 5. nesil internetin getireceği yeniliklere kilitlenmiş durumda. Sadece teknoloji sektörü değil ülkelerin düzenleyeceği 5G ihaleleri jeopolitik çekişmelerin yeni adresi haline geldi.
Öyle ki, 5G ihalesine hangi firmaların girip girmeyeceği Batı dünyası başta olmak üzere bir çok ülke tarafından küresel güvenlik meselesi olarak görülüyor. İdeolojiler üzerinden ayrışmanın yaşandığı Soğuk Savaş benzeri bir kutuplaşma, genelde dijital teknoloji üstünlüğü özelde ise 5G teknolojisinin merkezine alan başka bir küresel ayrışmaya neden oluyor.
Siyaset ve güvenlik tartışmalarının gölgesinde kalması 5G teknolojilerinin ekonomiye ve yaşamımıza getireceği yeniliklerin yeterince tartışılmasının önüne geçiyor. Üstelik 5G’nin olanak sağlayacağı devrimsel yenilikler iş yapış biçimlerini büyük ölçüde değiştirecek. Yaklaşan fırtınaya karşı zihinsel, finansal ve yapısal hazırlıkların tamamlanması için konunun tüm boyutlarıyla gündeme getirilmesi gerekiyor.
5G ile nelerin değişebileceği ile ilgili başarılı örneklerin bulunduğu ülkelerin başında şüphesiz Çin geliyor. Çin’de 5G teknolojilerinin kullanım alanları lojistikten sağlığa kadar farklılık gösteriyor.
5G SİHİRLİ DEĞNEK DEĞİL
Uzmanların önemle altını çizdiği bazı noktalar var. Bunların en başında 5G’ye bir sihirli değnek’ muamelesi yapılmaması gerektiği geliyor. 5G’den optimum seviyede yararlanılabilmesi için bu teknolojileri hayata geçirecek paydaşların oluşturduğu bir ekosistem gerekiyor. Bu açıdan 5G altyapısı bir otobana benzetiliyor. Altyapı sağlayıcı yolu açıp, asfaltı döşüyor. İşin geri kalanı operatörlerden, özel ağ sağlayıcı vendorlere ve 5G teknolojilerini geliştiren start-up’lara kalıyor.
YURDU FİBER AĞLARLA ÖRMEZSEK 5G’NİN BİR ANLAMI YOK
5G altyapısının önemli gerekliliklerinden bir tanesi fiber-optik hatlar. Türkiye her ne kadar 5G’ye geçeceğine dair iddialı açıklamalar yapsa da, ülkede döşenmiş fiber optik hatlarla ilgili bilgiler maalesef açıklamaları desteklemiyor. BTK’nın yayımladığı 2020’nin son çeyreğine dair pazar bilgilerini paylaştığı rapora göre, Türkiye’de toplam 424.915 km fiber hat döşenmiş durumda.
Bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 9’luk bir artış olsa da, uzmanlar 5G’nin kullanıma açılabilmesi için en az 1 milyon km’lik fiber hattın döşenmesi gerektiğinin altını çiziyor. Üstelik bu rakamlar da tartışmaya açık. Döşenen kabloların ne kadarı ana omurga için ne kadarı dağıtım için harcandığı da 5G için önemli kriterlerden bir tanesi. Eğer stratejik olarak bir karar alınıp, ‘yurdu fiber ağlarla örmezsek’ 5G ancak popülist siyasi söylemin bir parçası olur iş dünyasında ve hayatımızda beklenen etkiyi göstermez.
KABLO ÇEKMEKLE İŞ BİTMİYOR
5G’nin önceki nesil internet altyapılarından farkı internet hızı ve taşınabilecek veri kapasitesinin neredeyse 100 kata kadar artacak olması. Diğer bir deyişle gerçek zamanlı olarak yapılabilecek hizmetlerin sayısında muazzam bir artış bekleniyor. Bugün için sıklıkla rastlamadığımız robotik ve VR teknolojileri günlük hayatımızın birer parçası haline gelecek.
Tabi bunların hepsi 5G teknolojisini hayata geçirebilecek vizyona ve yatırıma sahip sektörlerde olacak.
Çok paydaşlı bir ekosistem üzerine kurulacak 5G teknolojileri doğası gereği sadece bir paydaşın işini iyi yapmasının başarılı sonuçları garanti etmeyeceği bir dünya. Altyapı sağlayıcı çok iyi çalışabilir, devlet ve özel sektör fiber optikleri çekebilir ama iş burada bitmiyor.
5G’yi bir dönüşüm fırsatı olarak değerlendirecek vizyona sahip şirketler ya kendi bünyelerinde gerçekleştirecekleri inovasyonla ya da bu konuda çalışan start-up’larla kurulacak ciddi işbirlikleri ile (sadece sırt sıvazlama ile değil) 5G fırsatlarını değerlendirebilecekler.
SAĞLIKTAN MADENCİLİĞE HER SEKTÖR DÖNÜŞEBİLİR
Daha önce güvenlik riski nedeniyle uzaktan yapılamayan işler veri taşıma kapasitesinin artmasıyla uzaktan yapılabilir hale gelecek. Çin’de yaygınlaşan 5G teknolojisi ile doktorların uzaktan ameliyatlara katılmaları gündemde. Hatta hayvanların denek olarak kullanıldığı uzaktan ameliyatlara başlandı. 5G teknolojileri ile iş güvenliği riski azalacak verimlilik artacak.
5G teknolojilerinin kullanım alanlarından bir tanesi de madenler olacak. Çin’de bazı madenlerin 5G teknolojisi ile dijitalleşmesi gerçekleştirilmiş durumda. Madene özel olarak kurulan veri ağ ile otomasyon ve uzaktan çalışma kapasitesi artırılmış. Böylece madendeki insan hayatını tehlikeye atabilecek riskler büyük ölçüde azalmış oluyor.
5G teknolojisinin hayata geçtiği madendeki görüntüleri izleyince aklıma Soma’da yaşanan maden faciası geldi. 2014’te meydana gelen kazada tam 301 maden emekçisi hayatını kaybetmişti.
Modern bir şekilde ağ yapısının geliştirildiği birçok tehlikeli işin otomasyon ve robotlarla çözüldüğü, işçilerin ekran başında ferah ortamlarda çalıştığını görünce insan sormadan edemiyor. 5G gelecekte yaşanması muhtemel yeni maden facialarını engelleyebilir mi?
ABD’nin Houston kentinde sürücü koltuğunda kimse bulunmayan otomatik pilot kontrolündeki Tesla aracın yaptığı kazada iki kişi hayatını kaybetti.
Kazada Tesla’nın 2019’da ürettiği Model S aracının bir viraja yüksek hızla girip dönemediği ve ağaca çarpıp alev aldığı belirtildi. Kaza raporunda yangının söndürülmesinin ardından yetkililer; biri ön yolcu koltuğunda, diğeri ise Tesla’nın arka koltuğunda olmak üzere 2 yolcuyu tespit etti.
Tesla aracının yaptığı ölümlü kazada sürücü koltuğunda kimsenin bulunmaması hukuki anlamda sorumluluğun yükleneceği tarafa ilişkin soruları tekrar gündeme getirdi. Konuyu değerlendiren Siber Bülten yazarı Av. Selin Çetin, ABD Ulusal Karayolu Trafik Güvenliği Kurumu tarafından mart ayında Tesla araçlarının kazaları hakkında 27 soruşturma başlatıldığını hatırlatarak şirketin zor bir sınavdan geçtiğini belirtti. VIA ve Google gibi şirketler yıllardır Teksas’ta sürücüsüz araçları test ediyor. Ancak, bu sistemler ne kadar iyi geliştirilmiş olsa da, ne şirketi ne de içinde bulunduğu kişileri tamamiyle sorumluluktan kurtarıyor.
BATARYALAR YANGIN RİSKİNİ ARTIRIYOR
Avukat Çetin “Hukuki sorumluluk açısından öncelikle şirketin belirlenen standartlara uygun şekilde bu sistemleri geliştirmesi, gerekli güvenlik önlemlerini alması oldukça önemli. Bunun yanında, araç içinde bulunan kişilerin de gerekli talimatlara uyacak şekilde aracın sürüşe devam etmesini sağlaması gerekli. Burada güvenliğin sağlanması konusunda Tesla zor bir sınavdan geçiyor.” dedi.
“Özellikle Kurum tarafından hazırlanan raporlar incelendiğinde araçların bataryalarının içeriğinin yangın riskini artırdığı görülüyor. Dolayısıyla şirketlerin hukuki anlamda gerekli güvenlik önlemlerini alarak bu araçları piyasaya sunması; kişilerin de sürüş güvenliği açısından tamamen otonom bir araç olsa dahi kendilerine sunulan talimatlara göre bu yolculuğu gerçekleştirmesi gerekiyor. Elbette kara yollarının otonom araçlar bakımından güvenliğinin sağlanması ile ilgili yerel yönetimlerin ve devletin de sorumluluğu olduğu unutulmamalı.”
