Digital Currency Inıtiative’de araştırma direktörü olan Neha Narula, 2016 yılının Mayıs ayında Paris’te gerçekleştirdiği TedTalk’ta paranın geleceği ve dijital para üzerine konuşuyor.
Yap Medeniyeti ve Rai Taşları
Narula, konuşmasına 1900’lü yılların başında Papua Yeni Gine’nin doğusunda yer alan Mikronezya’da, Yap adı verilen bir medeniyetten örnek vererek başlıyor. Para olarak Rai taşı denilen ve kireç taşından yapılmış diskler kullanan Yap medeniyeti, bu büyük boyutlu ve ağırlığı dört tona kadar ulaşabilen diskleri kimin hangi taştan ne kadar payı bulunduğunu kaydederek kullanıyor.
Bu sistem yüzyıllar öncesine ait gibi görünse de aslında günümüze kadar ulaşan bir mantığı var. Örneğin 1932 yılında Amerika’dan tahvillerini dolardan altına çevirmek isteyen Fransız Bankası, ağırlığı fazlaca olan altınları Fransa’ya taşımak zor olacağından bu altınlar Fransa’ya aittir ibaresiyle etiketledi. Aynı Rai taşları gibi olan bu sistemi anlatırken Narula, aslında bir doların ya da bir Rai taşının kendi kendine bir değeri olmadığını vurguluyor. Yani insanlar, birbirlerine anlattıkları kolektif bir hikayeyle bu objelerin değerli olduğunu kabul ediyor.
Paranın Yeni Evresi: Programlanabilir Para
Günümüze gelindiğinde ise paranın dijitalleştiğini aktaran Narula, çevrimiçi olarak yaptığımız tüm finansal işlemlerin aslında bilgisayardaki “1”ler ve “0”ların değişimine bağlı olduğunu söylüyor. Taş veya para gibi fiziksel olarak var olan bir objeye ihtiyaç duymadan dünyanın herhangi bir yerine hızlıca ödeme yapabilmemizi sağlayan dijital para sistemi, yine de hâlâ eksiksiz çalışır durumda değil. Bunun sebebi ise dijital paranın arkasında bulunan ve güvenlik sağlamayı amaçlayan kurumların ve ülkelerin uyuşmazlığı gibi sistemi yavaşlatan pek çok engelin bulunması…
İlgili haber >> Devir değişti artık haraş BitCoin ile alınıyor
Ekonominin fiziksel objelerle inşa edildiği ve paranın insan hızıyla hareket ettiği evreden, paranın çok daha hızlı bir şekilde bankaların hızıyla hareket ettiği dijital bir evreye geçtiğimizi anlatan Narula, paranın yeni bir evreye geçtiğini aktarıyor. “Paranın geleceği programlanabilir.” Yazılım ve paranın birleştiği bir dünyada, uyuşmazlığa sebep olan güvenlik kurumlarına ihtiyacımız kalmıyor ve yazılım tarafından yönlendirilen paranın akışı bu şekilde güvenli hale geliyor.
Devlet veya bankalarca işletilmeyen pek çok dijital para örneği mevcut: Bitcoin, ethereum, Litecoin, Stellar ve Dogecoin bu örneklerin en popüler olanları. Aracısız bir dünyada çalışabilmek için tasarlanmış bu para türü, aslında matematiğin şifreleme adı verilen bir alanına dayanıyor. Bilgi akışını gizleme ve kaynağını doğrulama gibi iki önemli konuyu inceleyen şifreleme, güvenli iletişim açısından o kadar önemli ki, Narula ABD hükümetinin şifreleme sistemini bir silah olarak sınıflandırdığını aktarıyor. Eskiden bankaların bize sunduğu güvenli para aktarım hizmeti, artık şifreleme uygulamalarıyla yapılabiliyor ve bu, Narula’ya göre, bankalara olan bağımlılığımızın sonu anlamına geliyor.
Bitcoin, aslında Yap Medeniyeti’nin düşünce sistemiyle aynı temellere sahip: Kolektif ve global bilgi transferi. Sistemi sihirli bir kağıda benzeten Narula, birinin işlem yapması halinde bu işlemin herkesin kağıdında belirdiğini söylüyor. Herkes kendi kağıdından, Bitcoin ekonomisinde gerçekleşen bütün transferleri görebiliyor. Bu işlem global bir şekilde çalışıyor ve kodlar üzerinden gerçekleştiriliyor.
İlgili haber >> Polis de fidye kurbanı oldu 8 yıllık deliller silindi
Aslında şifrelenmiş döviz, global hareket eden ve programlanabilir bir para sistemi için ilk adım olarak değerlendirilebilir. Böyle bir sistemde, herkes aracı bir kuruma bağlı olmadan dünyanın her yerine para gönderebilir ve ödeme alabilir hale geliyor. Bu yeni sistemse, dünyadaki mevcut güvenlik sisteminin işleyişini değiştirecek. Narula, nesnel paranın yasadışı şekilde kullanıldığı gibi, şifrelenmiş paranın da bu amaçla kullanılabileceği görüşünde. Fakat programlanabilir para ile uyuşmazlığa sebep olan aracı kurumlar ortadan kalkacak ve Narula’ya göre para gelecekte daha demokratik bir hale gelecek.
Siber Bülten abone listesine kaydolmak için formu doldurunuz
[wysija_form id=”2″]
