Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinden sonra teknoloji firmaları ülkeye yönelik ağır yaptırım kararları almaya devam ediyor. Teknoloji devleri Intel ve AMD, Rusya’ya çip tedariğini askıya aldığını açıkladı.
Yarı iletken üreticileri, Ukrayna’nın yanında olduklarını belirterek Rusya’ya yaptırım uyguladıklarını açıkladı. İki şirket de ürünleri ile dünyanın dört bir yanındaki donanım ihtiyaçlarını karşılıyor.
Merkezi Moskova’da bulunan büyük bir Rus medya grubu konumundaki RBC Group, söz konusu şirketlerin Rusya’ya olan çip tedariğini durdurduğunu duyurdu.
RBC Group’a konu ile ilgili açıklamalarda bulunan bir Intel sözcüsü, şu ifadeleri kullandı:
“Intel, durumu yakından takip ediyor ve OFAC tarafından uygulanan yeni yaptırımlar ve BIS tarafından yayınlanan kurallar da dahil olmak üzere geçerli yaptırımlara ve ihracat kontrol düzenlemelerine son derece uyumlu bir şekilde çalışmalarını sürdürüyor.”
Karar, ABD Hazine Bakanlığı Yabancı Varlıkları Kontrol Ofisi’nin uygulamaya aldığı son yaptırımlardan sonra geldi. Ama karar sanılanın aksine kişisel bilgisayar, akıllı telefon ve kamera gibi tüketici iletişim cihazlarını kapsamıyor. Kararla özel şirketler, devlet kurumları ve medya kuruluşları gibi endüstriyel alanlar hedefleniyor.
ABD’nin haziran ayının sonlarında İran’ın destek verdiği 36 web sitesine dezenformasyon ve propaganda suçlamasıyla el koyması ifade özgürlüğü ve devlet egemenliğinin ihlaline ilişkin yeni bir tartışma başlattı.
22 Haziran’da ABD Adalet Bakanlığı yaptığı açıklama ile 36 websitesinin kontrolünü ele geçirdiğini duyurdu. İran İslami Radyo ve Televizyon Birliği (IRTVU) Iraklı Şii paramiliter grubu Haşdi Şabi’nin bir parçası olan Hizbullah Tugaylarına (Kata’ib Hizballah) ait web sitelerine yönelik operasyon mahkeme kararıyla ve ABD yaptırımlarının ihlal edildiği gerekçesiyle yapıldı.
Kapatılan web sitelerinin medya organizasyonu görünümü altında İran hükümetinin emrinde çalıştıkları dezenformasyon ve etki operasyonları ile ABD’yi hedef aldıkları ifade edildi.
ABD, IRTVU’yu geçtiğimiz yıl İran Devrim Muhafızlarının özel kuvvetler gücü olan Kudüs Gücü tarafından kontrol edildiği gerekçesiyle yaptırımların kapsamına dahil etmişti. Kuruma yönelik suçlamalar arasında ABD Başkanlık Seçimlerinde Amerikalı seçmenleri yönlendirme amaçlı online dezenformasyon kampanyası yürütme de bulunuyor.
Amerikan kolluk kuvvetleri daha önce de dark web’deki siber suç forumları ile ilişkili olan web sitelerini ele geçirmişti.
GEREKÇE ABD’DEN DOMAİN HİZMETİ ALMAK
Yaptırım kapsamında yer alan kurumların özel bir lisansa (OFAC lisansı) sahip olmadan ABD’den web site ve domain hizmetleri de dahil olmak üzere herhangi bir hizmet almaları yasak. IRTVU’nun kontrolünde olan 33 web sitesinin bir ABD’li firmadan domain hizmeti aldığı fakat bu kurumun OFAC lisansına sahip olmadığı belirlendi.
İran devletinin sahibi olduğu İngilizce yayın Press TV ve Arapça yayın yapan Al-Alam TV başta olmak üzere birçok İran bağlantılı web sitesine girenler, sitenin FBI ve ABD Ticaret Bakanlığı tarafından ele geçirildiğini gösteren bildirile karşılaştı. Kapatılan web sitelerinin bir kısmı açıkça İran propagandası yapsa da Press TV gibi medya kurumlarının da operasyondan etkilenmesi dikkat çekti. İngilizce yayın yapan ve daha çok dış politika konularına yer veren Press TV geçtiğimiz günlerde İran ile P5+1 ülkeleri arasındaki nükleer müzakerelere katılmış diplomatlar ile röportajlar yayınlamıştı.
Amerikan dış politikasını eleştiren bir tutum sergileyen Press TV, daha önce de Google, Instagram ve Twitter gibi platformlarda benzer sansür uygulamalarına maruz bırakıldığını açıklamışı.
DEVLET EGEMENLİĞİ İHLALİ SAYILIR MI?
Beyrut merkezli yayın yapan Al-Masirah sitesi de ABD tarafından ele geçirilen web siteleri arasında yer alıyor. Al-Masirah, Yemen’de faaliyet gösteren İran destekli Huti milisleri lehine yayınlar yapıyordu. ABD’nin üçüncü bir ülkede yayın yapan web sitesini ele geçirerek yayınlarını terör propagandası yapması gerekçesiyle durdurması başka bir devletin egemenlik alanındaki siber bir varlığa operasyon yapmasının ne kadar hukuki olduğuna dair soru işaretlerini de gündeme getirdi.
Öte yandan Haşdi Şabi’nin bir kolu olan Hizbullah Tugayları’nın yönetimindeki 3 web sitesi de ABD tarafından benzer gerekçelerle ele geçirildi. İran’ın Irak’ta faaliyet gösteren Haşdi Şabi’ye destek verdiği biliniyor. Irak’ta konuşlu Koalisyon Güçleri ve Irak güvenlik güçlerini hedef alan terör saldırılarını düzenleyen Haşdi Şabi, ABD tarafından 2009 yılında yaptırım listesine eklenmişti. Hizbullah Tugayları’na ait web sitelerinin de ABD’li bir firmadan domain hizmeti aldığı tespit edildi.
