Alexei Navalny arşivleri » Siber Bülten

Apple ve Google, Moskova’dan gelen baskı kampanyasına boyun eğdi. Teknoloji devi iki şirket, muhalif lider Alexei Navalny’nin seçimlerde stratejik oy kullanarak en güçlü muhalif adaya oy vermeyi kolaylaştıran Akıllı Oylama (Smart Voting) uygulamasını mağazalarından sildi.

Muhalif liderlere yurt içinde ve yurtdışında baskı politikaları uyguladığı bilinen Rusya, parlamento seçimleri öncesinde de bu tutumunu sürdürdü. Muhalif Alexei Navalny’nin seçim öncesinde geniş katılımlı anketler yaparak stratejik oy kullanımını kolaylaştıran Akıllı Oylama uygulamasının Apple ve Google mağazalarında satışını engellemek için haftalardır uğraş veren Moskova yönetimi, istediği sonucu elde etti.

Uygulamayı ulusal bir tehdit olarak göstermek isteyen Rusya’dan gelen baskılara boyun eğen iki firma, muhalif liderin uygulamasını mağazalarından kaldırdı. Rus hükümetinin sanal sansür ve Rus vatandaşlarının erişimine açık olan çevrimiçi içerikleri kontrol etme iştahı bir taraftan yönetimin perspektifini gösterirken dünya devi iki firmanın takındığı ‘suç ortaklığı’ tutumu da özgürlükler açısından endişe verici bulunuyor.

SANDIKTA ŞAİBE ‘AKILLI OYLAMA’YI DOĞURMUŞTU

2011 yılında gerçekleştirilen Duma seçimlerine düşen gölgenin ardından Vladimir Putin döneminin en büyük kitlesel protesto hareketi yaşanmış ve Kremlin o zamandan bu yana seçimlerde aday olmanın önüne koyduğu engelleri devam ettirmişti. İktidarın bu tavrını en net şekilde gösteren olay ise 2018 yılında yapılan başkanlık seçiminde bir mahkemenin muhalif lider Navalny’nin seçime giremeyeceğine hükmetmesi olmuştu.

Bu gelişmeler üzerine Navalny’nin ekibi 2019’nin Eylül ayında gerçekleştirilen yerel seçimlerden itibaren destekçilerini stratejik oy kullanmaya davet etti. Bu plana göre, tüm muhalifler Putin’in Birleşik Rusya partisine karşı kazanma şansı en yüksek olan adayı destekleyecekti. İşte Akıllı Oylama tam da burada devreye girdi.

UYGULAMA BAŞARIYA ULAŞTI

Rus seçmenin indirdiği uygulama üzerinden yapılan anketler, en güçlü muhalif adayın belirlenmesini sağladı. Böylece Birleşik Rusya partisine siyasi kayıp yaşatmak isteyen herkes bu adaylara yoğunlaştı. Birleşik Rusya’nın Moskova’da birkaç sandalye kaybetmesi üzerine Navalny, projenin ‘başarılı’ olduğunu ilan etti.

Seçime giden Almanya’dan Rusya’ya siber saldırı uyarısı

Navalny’nin ekibi, geçen yıl yapılan belediye seçimlerinde de aynı projeyi uyguladı ve sonuçlar muhalifler açısından bir kez daha olumlu yorumlandı. Navalny’nin stratejisti olarak bilinen Leonid Volkov kısa süre önce Associated Press ajansına yaptığı açıklamada uygulama hakkında şunları söyledi: “Şu ana kadar Akıllı Oylama tarafından onaylanan adayların yaklaşık yüzde 15 ila yüzde 20’si yasama meclislerinde sandalye kazandı. Şimdilik her şeyi yapacak gücümüzün olduğunu söyleyemeyiz. Daha gidecek çok yol var.”

TEHLİKEYİ FARK EDEN PUTİN HAREKETE GEÇTİ

Uygulama üzerinden sağlanan oy hareketliliği Kremlin’in hoşuna gitmedi. Anketler Putin’in Birleşik Rusya’sının oy oranlarının yüzde 30’un altına düşerek tarihi dipleri yaşadığını gösteriyor. Böyle bir siyasi konjonktürde muhalif oyların stratejik hareket etmesi iktidar cenahında alarm zillerinin çalması anlamına geliyor.

Tehlikeyi fark eden Putin yönetimi harekete geçerek söz konusu uygulamanın Google ve Apple mağazalarından satışını engellemek için dünya devi iki şirkete baskı uygulamaya başladı. 2 Eylül’de hükümet şirketlere uygulamanın kaldırılması talimatını gönderdi.

Şirketlerin kararı uygulamayı reddetmeleri üzerine konuyu diplomatik düzeleme taşıyan Rusya Dışişleri Bakanlığı, ABD’nin Moskova Büyükelçisini çağırarak ‘Rus seçimlerine müdahale’ edildiği konusunda şikâyette bulundu. Daha sonra ise Rus GSM şirketlerinin Google dokümanlara erişiminin durdurulduğu duyuruldu. Diğer yandan, Rusya’nın egemenlik komisyonuna davet edilen şirket yetkilileri uygulamayı kaldırmamaları durumunda ‘bazı engellerle’ karşılaşacakları konusunda uyarıldı.

TEKNOLOJİ DEVLERİ PES ETTİ, MOSKOVA KAZANDI

Uluslararası boyut kazanan konuda Rusya’nın ardı ardına gelen hamleleri sonuç verdi. Navalny’nin ekibi uygulamanın her iki şirketin mağazalarından kaldırıldığı bilgisini açıkladı.

Haber üzerine hayal kırıklığı yaşayan muhalif kamuoyu şirketlerin kararına sert tepki verdi. Navalny’nin stratejisti Volkov, şirketlerin “Kremlin’in şantajına boyun eğdiklerini” yazdı.

TÜM PLATFORMLAR KREMLİN’İN RADARINDA

Başarısız bir suikast girişiminin ardından ülkeye dönen ve derhal tutuklanan Navalny’nin destekçileri tarafından düzenlenen protestolar, Moskova yönetimi tarafından yakından izleniyor. Uluslararası haber ajansları, Navalny destekçilerinin sosyal medya paylaşımları nedeniyle tutuklandığı bilgisini geçiyor.

Uluslararası imajının sarılmasını istemeyen Moskova bu görüntülerin yayılmasını da engellemek istiyor. Rus yetkililer, gerek ulusal ve uluslararası basına gerekse yabancı (YouTube, Facebook, Twitter ve TikTok) ve yerli platformlara (VKontakte ve Odnoklassniki) bu içerikleri kaldırması mesajını verdi. Şirketlerin çoğu bu çağrıya da olumlu yaklaşarak Kremlin’e istediğini verdi.

Sosyal medya analiz şirketi Graphica Rusya ile bağlantılı ve alışılagelmedik yöntemler kullanan bir dezenformasyon kampanyasına dair veriler yayınladı. Secondary Infektion adlı grup ‘kullan-at’ hesaplarla sosyal medya ağlarına ve dahası küçük forumlara sızarak dezenformasyon yayıyor. Seçimler ve Rusya karşıtı gruplara ilişkin yalan haberler yayan grubun hedefinde Türkiye de yer almakta.

Rus Internet Araştırma Ajansı (IRA) ana akım sosyal medya platformlarını çeşitli dezenformasyon kampanyaları ile dolduran bir kuruluş. Rus askeri istihbarat ajansı GRU’nun da stratejik veri sızıntıları ve denge bozucu siber saldırıları araç olarak kullandığı herkesin malumu. Ancak Rusya’nın çevrimiçi müdahale yöntemleri arasında daha önce adı hiç duyulmayan teknikler kullanan bir grubun faaliyetleri, Rusya’nın dezenformasyon kampanyalarının bilinenden daha derin olduğunu ortaya koyuyor. Secondary Infektion (İkincil Enfeksiyon) adlı kampanya, araştırmacıların radarına geçtiğimiz yıl yakalanmış. Sosyal medya analiz şirketi Graphika geçtiğimiz hafta söz konusu gruba ait bir eylemin ilk kapsamlı incelemesini yayınladı. Bahsi geçen eylemin tarihinin Ocak 2014 tarihine kadar gittiği görülüyor. Analize göre tüm Secondary Infektion kampanyaları sadece bir gönderi veya yorum yayınlamak için faydalanılan kullan-at hesaplarının kullanımı da dahil olmak üzere sağlam operasyon güvenliği içeren alanları kapsamakta. Bu, ‘zaman içinde’ sanal kişilik veya dijital hesaplar geliştirmeye ve kapsama alanlarını genişleterek etki yaratmaya dayalı IRA ve GRU dezenformasyon operasyonları ile tam bir tezat oluşturmakta.

Yöntemleri IRA ve GRU’dan çok farklı

Secondary Infektion, ayrıca dezenformasyon kampanyaları oldukça çeşitlilik içeren geniş bir dijital platform yelpazesinde yürütmüş. IRA özellikle, enerjisini Facebook ve Twitter gibi ana akım sosyal ağlara odaklayarak yaygınlık kazanırken, Secondary Infektion’ın yerel forumlar ve daha küçük blog siteleri de dahil olmak üzere 300’den fazla platformu hedef aldığı düşünülüyor. Geniş çaplı ve sayısız kullan-at hesaplarının birleşimi, grubun yıllarca kampanyalarını ve amaçlarını gizlemesine yardımcı olmuş. Ancak bu yaklaşım, grubu IRA veya GRU’dan daha az etkili ve görünüşte daha az etkin hale getirmiş. Çok sayıda Secondary Infektion kampanyası, platformun kötüye kullanımla mücadele mekanizmaları tarafından mimlendi veya normal kullanıcılar tarafından teşhir edildi.

Secondary Infektion’ın dezenformasyon yaydığı konular tanıdık. Grup dünyadaki seçimlere ilişkin dezenformasyon yayarken, Avrupa ülkeleri arasına nifak sokmaya çalışmış, ABD ve NATO hakimiyetinin altınız çizmiş. Yerelde ise Rusya ve hükümetinin lehine kampanyalar yürüten grup, haber sitesi Bellingcat ve yolsuzluk karşıtı avukat Alexei Navalny gibi rejim karşıtı aktivist ve grupları hedef almış ayrıca Dünya Anti-Doping Ajansı’nı itibarsızlaştırma girişimlerinde bulunmuş.

Türkiye ‘haydut ülke’ olarak lanse edilmiş

Secondary Infektion’ın hedefinde Türkiye de bulunmakta. Grup, Türkiye’yi ‘haydut devlet’ olarak lanse etmiş, küresel göç ve özellikle de Müslümanların yerlerinden edilmesi gibi konular üzerinden operasyon yürütülmeye çalışılmış. Suriye ve iç savaşıyla ilgili nispeten az sayıda kampanya yürüten grup, Rusya destekli dijital aktörler için ortak öncelikli bir konu olan Ukrayna’yı zayıflatmaya ve istikrarsızlaştırmaya yönelik kampanyalara odaklanmış.

Secondary Infektion’ın eylemlerini takip etmek zor olsa da Graphika araştırmacıları, grubun nadir de olsa birkaç kez hesabı yeniden kullanmasını fırsat bilerek grubun gönderdiği paylaşım ve bloglardaki kalıpları belirleyerek bunu başarabildi. Secondary Infektion ayrıca kampanyalarını, aslında grup tarafından uydurulmuş ancak Kremlin eleştirmenleri arasındaki yolsuzluğu veya ABD’den gelen bir Rus karşıtı komployu ortaya çıkardığını iddia eden “sızdırılmış” belgeler etrafında oluşturma eğiliminde.

Rusya’nın sinyal krallığı ile İsrail’in siber casusluk şirketleri arasında Türk İHA’ları

Facebook, Mayıs 2019’da Secondary Infektion’a ait bir grup hesabı keşfeden ilk platform oldu ve konuya ilişkin verileri dezenformasyon araştırmacılarına veri sağladı. O zamandan beri diğer sosyal ağlar ve araştırmacılar, grubun eylemleri hakkında daha fazla örnek topladı. Grup, 2019’da kamuda ifşa olunca, operasyonlarını azalttı veya yer altında faaliyetlerini sürdürmeye başladı. Graphika, Secondary Infektion’ın Rusya içindeki belirli bir organizasyona veya aygıta bağlı olmadığı konusunda net. Eldeki kanıtlara ve grubun kendine özgü tekniklerine ve eğilimlerine dayanarak, araştırmacılar Secondary Infektion’ın IRA veya GRU’nun gözetimi altında çalıştığına inanmıyorlar. Ancak böyle bir ihtimal de varlığını sürdürüyor. Bunun bir GRU operasyonu olabileceği ihtimalini göz ardı etmediklerini söyleyen Graphika’nın İnovasyon şefi Camille Francois, “Emin olduğumuz şey ise diğer operasyonlara hiçbir şekilde benzemediği” diyor.

Siber Bülten abone listesine kaydolmak için formu doldurunuz

Siber Bülten

Etiket arşivi: Alexei Navalny

Sanal âlemi kontrol etmeye çalışan Rusya, Google ve Apple’ı nasıl suç ortağı yaptı?