Etiket arşivi: Pakistan

Çin ve Hindistan arasında yaşanan gerginlik siber alana mı taşınıyor?

Çin ve Hindistan arasındaki gerginlik siber alana mı taşınıyorEkim 2020’de Çin destekli olduğu öne sürülen siber saldırılar sonucunda Mumbai’de (Maharashtra) yaşanan elektrik kesintileri, Hindistan’ın kritik altyapılar konusunda ciddi zafiyetler olduğunu gösterdi. Saldırıların arka planında ise iki ülke arasında yaşanan sınır sorunları geliyor.

Geçtiğimiz Ekim ayında yaşanan büyük elektrik kesintisi demiryolu sistemlerini, borsaları, hastaneleri ve Mumbai’de 20 milyonluk büyük bir nüfusu önemli ölçüde etkiledi. Elektrik kesintisinin sorumlusu olarak Çin’i gösteren ABD siber güvenlik firması Recorded Future, Çin destekli “RedEcho” grubunun Hindistan’ın elektrik şebekesini hedef aldığını savundu.

Hindistan ile Çin arasındaki tartışmalı sınırlarlar nedeniyle kötüleşen ilişkilerin hemen ardından siber saldırıların yaşanması akıllara “Sorun siber alana mı taşınıyor?” sorusunu getirdi. Bunlar sadece erken işaretler olsa da gündeme gelen bir diğer soru “Süreç iki ülke arasında potansiyel bir siber savaşa yol açabilir mi?” oldu. Sorulara ilişkin kesin bir yorumda bulunmak için henüz erken ancak günümüz dünyası için her iki soruya verilecek “evet” yanıtı hiç de imkansız değil.

Gelin tüm bu sorulara yanıt aramadan önce iki ülke arasındaki ilişkilerin tırmanmasına neden olan gelişmelere daha yakından bakalım.

BÖLGEDE GERİLİMİ ARTIRAN SÜREÇLER

Her şey 2020 Mayıs ayında yumruklarla başlayan anlaşmazlığın Haziran ayında Hindistan-Çin sınırında bulunan Ladakh bölgesindeki Galwan Vadisi’nde çatışmaya dönüşmesi ile başladı.

Ancak iki ülke arası sınır anlaşmazlıkları bundan daha öncesine dayanıyor.

İki ülke arasındaki tansiyon, 2017’de Çin’in bölgedeki bir sınır yolunu tartışmalı bir platoya uzatmaya çalışması üzerine yükselmişti. Hindistan’ın kuzeydoğusundaki Ladakh bölgesinde gerilimi artıran ilk gelişme, Çin askerlerinin mayıs başında (2020) üç noktadan Ladakh bölgesine girmesi, burada çadır ve askeri karakollar kurmasıyla olmuştu.

ANALİZ: Kritik Altyapıların Siber Güvenliği için Kamu-Özel İş Birliklerinin Önemi

İlerleyen günlerde iki devlet Sikkim eyaletinin Muguthang Vadisi’nde karşı karşıya gelmiş, çıkan çatışmada  7’si Çin, 4’ü Hint olmak üzere 11 asker yaralanmıştı. Yaşanan arbede sonrası gerilim tırmandıran bir diğer gelişme haziran ayında Ladakh bölgesindeki Galwan Vadisi’nde yaşanmıştı

Çin ve Hindistan arasındaki 3 bin 500 kilometrelik sınır hattının büyük bölümü, iki ülke arasında egemenlik tartışmalarına neden oluyor.

HİNT-ÇİN ANLAŞMAZLIĞININ BİR DİĞER ALANI ALTYAPILAR

Geçtiğimiz yıl gerilimi tırmandıran bir diğer gelişme altyapı projelerine yönelik anlaşmazlıklar oldu. Hindistan’da Brahmaputra adı verilen (Çin’de Yarlung Zangbo Nehri olarak da bilinir) nehirde yaşanılan sınır sorunu buna güzel bir örnek.

Çin’in on dördüncü Beş Yıllık Planında (2021-2025) kalkınma hedefi olarak, diğer kıyıdaş ülkeler Hindistan ve Bangladeş’te 130 milyondan fazla insan için bir yaşam kaynağı olan, Brahmaputra Nehri boyunca bir mega-barajın projesi Hindistan ile ilişkilerde anlaşmazlıklara neden oldu.

Ancak altyapılara yönelik kritik gelişme 2019’da Hindistan nükleer santraline yapılan siber saldırılar olurken, geçtiğimiz yıl ekim ayında Mumbai’de yaşanan elektrik kesintileri “Çin ve Hindistan anlaşmazlığını siber alana mı taşınıyor?” sorusunu akıllara getirdi.

Elektrik şebekesine yapılan saldırılar sonucunda  Mumbai’de elektrik hizmetleri kesintiye uğrarken, Hindistan’ın finans başkenti saatlerce işlevsiz kaldı. Bazı kaynaklarca yaşananların sorumlusu olarak Çin bağlantılı grup RedEcho gösterilirken, altyapılara yönelik siber saldırılar bununla sınırlı kalmadı.

ANLAŞMAZLIK SİBER ALANA TAŞINIYOR 

2019 yılının Eylül ayında Hindistan’ın Tamil Nadu kentindeki, Kudankulam Nükleer Santrali (KKNPP) siber saldırıların hedefi olmuştu. Rus yapımı nükleer tesise yönelik saldırılar uluslararası medyada büyük yankı uyandırmış, gerilimli sınır ilişkilerin olduğu Pakistan ve Çin saldırıların sorumlusu olarak gösterilmişti. Ancak yapılan araştırmalar sonucu KKNPP  saldırısının Kuzey Kore bağlantılı Lazarus grubu tarafından geliştirilen DTrack virüsünün bir varyantından kaynaklandığını ortaya çıkmıştı.

Saldırıların arkasında Çin’in olmaması, iki ülke arasındaki gerilimin ileride nükleer tesislere yapılacak muhtemel siber saldırıların olmayacağı anlamına gelmiyor.

Bilindiği üzere Hindistan ve Çin, nükleer güce sahip iki sınırdaş ülke. Siber saldırılar, sistemlerde güvenlik zafiyeti oluşturabildiği gibi kritik altyapılara yönelik saldırılarda ciddi fiziksel zarara yol açabilir. Hindistan ve Çin gibi çok nüfuslu ülkelerde, nükleer bir tesise yapılan saldırı sonucunda ortaya çıkacak yıkıcı sonuçlar her iki ülke içinde büyük bir felaket olacaktır. Dahası siber alanda artan gerilim, sorunlu ilişkilerin olduğu bir diğer ülke Pakistan’ın da Hindistan’ı siber saldırılarla hedeflemesine neden olabilir.

Öte yandan saldırıların sorumlusunun kim olduğu kadar, Hindistan’ın siber savunma yeteneklerininin ne durumda olduğu ve siber saldırı sonrası ilk etapta nükleer enerji endüstrisi saldırıyı mümkün kılan sistematik hataların düzeltilmesi de oldukça önemlidir.

2010 Stuxnet (İran’ın Natanz Nükleer Tesisini hedefleyen saldırılar) olayından da hatırlanacağı üzere, nükleer santraller gibi kritik ulusal altyapılara yönelik siber saldırıların ciddi sonuçları oluyor ve devletler siber tehditlere karşı çok katmanlı bir siber savunma stratejisine ihtiyaç duyuyor.

2020’den günümüze Çin ve Hindistan ilişkilerdeki sınır anlaşmazlıkları sorunu diğer alanlarına doğru hızla genişledi. Elektrik kesintileriyle başlayan bu süreçte Hindistan pazarlarından WeChat ve TikTok dahil olmak üzere elli dokuz Çin web uygulamasının yasaklanırken, Hindistan sunucuları Çinli bilgisayar korsanların hedefi oldu.

Yaşanan gelişmeler sonrası 2021 Mart ayı başlarında, ABD merkezli araştırma firması Recorded Future (Insikt Group), “Çin bağlantılı RedEcho Grubu, Artan Sınır Gerilimleri Arasında Hindistan Enerji Sektörünü Hedefliyor” isimli bir rapor yayımladı.

Raporda, nükleer güce sahip iki devletin karada eski savaş yöntemlerini içeren çatışmalar halindeyken bir diğer yandan Hint altyapı sistemlerinin çok sayıda siber saldırıya maruz kaldığı 21. yüzyıl tarzı bir savaşın yaşandığını belirtti.

Türkiye’nin ilk kritik altyapılar ulusal test yatağı merkezinin mimarı Özçelik: “Hayalimiz yerli ve milli ürünlere katkı sağlamak” 

DİLE GETİRİLEN İDDİALAR 

Recorded Future hazırladığı raporda, RedEcho’nun Hindistan’ın elektrik şebekesini ve iki limanına bağlı on kadar kuruluşu hedeflediğini öne sürdü. Recorded Future’ın başkanı yaptığı açıklamada Hindistan elektrik altyapı sistemlerinde RedEcho’nun gelişmiş siber saldırı tekniklerine rastlandığını belirtti.

Maharashtra (Telangana yakınlarındaki Hint eyaleti) Enerji Bakanı Nitin Raut, isim vermedi ancak sistemlerinde kötü amaçlı yazılımların bulunduğu, şehrin elektrik altyapısına yapılan siber saldırılarının güç kaynağını kesintiye uğratmak için yapıldığını öne sürdü.

Recorded Future yaptığı açıklamada, RedEcho grubunun girişimlerinin dağlık kuzey sınırındaki Çin-Hint çatışmasıyla doğrudan bağlantılı olduğunu savundu.

 KRİTİK ALTYAPILARIN SİBER GÜVENLİĞİNE YÖNELİK SALDIRILAR

Çin siber alanın önde gelen ülkelerinden biri. Dahası Çin, siber saldırı güçlerini hem savunma hemde saldırı yetenekleri açısından 2000’li yılların başından beri güçlendiriyor. Harvard Üniversitesi’nin yakın tarihli Ulusal Siber Güç Endeksi raporuna göre Çin, siber güçte ABD’den sonra ikinci sırada yer alıyor.

Siber saldırı ve savunma yeteneklerinin gelişimi için gösterdiği çabalarla siber güç, Çin’in nihai hedeflerini destekleyen oldukça önemli bir araç.

Çin’in daha önce de anlaşmazlık yaşadığı diğer devletlere siyasi mesajlar göndermek için siber araçlar kullandığı bilinen bir gerçek. Dahası Hindistan, Çin ile bağlantılı siber saldırılara maruz kalan tek ülke değil. Avustralya, Kanada ve ABD gibi devletlerde Pekin’i geçmişte benzer eylemlerle suçlamıştı.

Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, 2014 yılında “Ağ güvenliği olmadan ulusal güvenlik yoktur” söylemi Çin’in siber güvenliğe yönelik yaklaşımını özetler nitelikte.

Diğer yandan Hindistan ise yalnızca Çin’den gelen 50.000’den fazla siber saldırı ile 2019’da küresel olarak en çok siber saldırıların hedeflendiği ülkelerden biri seçildi. Hindistan’a yönelik saldırıların büyük ölçüde kritik altyapı sistemlerini hedeflediği bir diğer dikkat çekici konu.

Diğer birçokları gibi 2019’da Kudankulam Nükleer Santraline ve 2020 Mumbai elektrik sistemlerine yapılan siber saldırılar, kritik altyapıların siber güvenliklerini sağlanmasının önemini hatırlatırken, siber saldırının potansiyel olarak yıkıcı sonuçlarını tekrar gündeme getirdi.

Recorded Future CEO’su ve kurucu ortağı Dr. Christopher Ahlberg gelişmelere yönelik yaptığı açıklamada, kritik yapıları hedefleyen casusluk veya kötü niyetli faaliyetler barındıran siber saldırıların devletler için uzun vadede yıkıcı etkilerinin olacağının altını çizdi.

Ancak unutulmamalıdır ki ulusal altyapıya yönelik siber saldırılar, küresel bağlamda ne benzersizdir ne de yenidir.

Gelişmeler sonrası yetkililer, Hindistan’ın herhangi bir saldırı yeteneği olmadığı gibi, savunmasında ciddi güvenlik açıkları mevcut olduğunu belirtti. Geçmişte federal hükümete tavsiyelerde bulunan ve çalışmalarıyla siber güvenlik alanında önde gelen isimlerden biri olan Sandeep Shukla, Hindistan’ın kritik altyapıların siber güvenliğini sağlamak için hızla çalışmalara başlamak zorunda olduğunu belirtti.

Devletler için kritik altyapıların önemine işaret eden Shukla, “…biri saldırıya uğrarsa, tüm sistemler tehlikeye girebilir” diyerek altyapı sistemlerinin güvenliği için kamu özel sektör işbirliğine dikkat çekti. (“Kritik altyapıların siber güvenliği için kamu özel iş birlikleri” konusuna yakından bakmak isterseniz şuradan bir önceki yazımıza ulaşabilirsiniz.)

Bloomberg’in yakın tarihli haberine göre Hindistan, Çin’in siber tehdidine karşı yeni strateji formüle etme girişimlerine başladı. Yeni stratejide, hükümetin dijital olarak bağlı olduğu su, sağlık ve eğitim sistemleri, nükleer ve enerji gibi altyapı sektörleri kritik olarak kabul edilecek, güvenli hale getirmek için gerekli önlemler alınacak.

ÇİN-HİNDİSTAN ARASINDAKİ ÇATIŞMALAR SİBER SAVAŞA DÖNÜŞEBİLİR Mİ?

Siber savaş akademik alan başta olmak üzere siyasi gündemde de tartışılan oldukça önemli bir konu. Gelecek savaşların siber ortamda yaşanacağı inancı her geçen gün artarken, devlet ve devlet dışı aktörler için siber güvenliğin önemi ve gerekliliği konusu önem kazanmaya devam ediyor. Bu noktada gözler kritik altyapıların siber güvenliğinde. Çünkü devletler ve uluslararası kuruluşlar siber savaş yoluyla iletişim sektörleri, enerji kaynakları, elektrik şebekeleri, sağlık sistemleri, trafik kontrol sistemleri, su kaynaklarını gibi kritik altyapı sistemlerini hedef alıyor. Hindistan’da gerçekleşen siber saldırılar ise bunun sadece bir örneği.

Öte yandan bazı kaynaklar, yaşanan Mumbai elektrik kesintilerinin Çin’in Hindistan’ı siber saldırılarla hedeflediği ilk olay olmadığını belirtiyor.

Mumbai elektrik kesintisinin hemen ardından, Telangana (Hindistan eyaleti) kamu hizmeti kuruluşları olan elektrik şirketleri TS Transco ve TS Genco ait 40 elektrik trafosu, Çin tarafından hedef alınan saldırılar sonucunda etkisiz hale getirildi. Geride bıraktığımız yıl, Çinli bilgisayar korsanlarının çok sayıda çevrimiçi müşteriyi hedeflediğini gösteren raporlarda bir diğer örnek. Daha önceleri de Çin merkezli bilgisayar korsanları, Hindistan’ın Bilgi Teknolojisi altyapısına ve bankacılık sektörüne 40.000’den fazla siber saldırı girişiminde bulundu.

İki ülke arasında tırmanan gerilimin siber alana yansıması, henüz tahmin etmek için erken olsada “iki ülke olası bir siber savaşın eşiğine mi sürükleniyor?” sorusunu gündeme getirdi.

 SONUÇ

Çin yirmi yılı aşkın süredir siber güvenlik stratejisini hazırlarken Hindistan’ın gelişim süreci Çin’in gerisinde. Hindistan’ın olası tehditler karşısında hazırlıklı olmasının gerekliliğinin altını çizen yetkililer, Çin’in siber savaş yetenekleriyle karşılaştırıldığında, Hindistan’ın hem saldırı hem de savunma konusunda yapması gereken çok şey olduğunu belirtiyor.

Siber saldırılar karşısında Hindistan’ın yanıt vermemesi, Çin’in yıkıcı siber operasyonlar yoluyla daha fazla eyleme geçmesine yol açabilir. Bu durum, gerilimin daha da yükselmesine Hindistan’ın misilleme amaçlı saldırgan bir siber kampanya başlatmasını tetikleyebilir. Siber uzayda yaşanılan olası bir saldırı eylemi, iki ülke arasındaki gerilimin tırmanması dolayısıyla Çin-Hindistan güvenlik ilişkilerini daha da karmaşıklaştırmasına neden olacaktır.

Diğer yandan Çin’in siber saldırılarının Çin-Hindistan çatışmasının ötesinde sonuçları da mevcut. Bu tür siber saldırıları siyasi bir çatışma sırasında kullanmaya hazır olmak, Çin’in diğer bölgesel çatışmalara nasıl yanıt vereceği sorusunu gündeme getiriyor. Bu konuda gerilimli Hindistan-Pakistan ilişkileri siber alanla birlikte tekrar gündeme gelebilir. Çin, nükleer silahlı bir rakibe karşı bu tür riskler almaya istekli ise, nükleer olmayan ülkelerle yaşanacak çatışmalarında siber yeteneklerini tekrar kullanmaya çalışabilir.

Sürecin bölgede uzun vadeli istikrarsızlaştırıcı jeopolitik sonuçlar doğurma ihtimali gündeme gelirken, geleneksel askeri çatışma sürecinde bu tür siber saldırıların kullanımının sinyal verme biçimi olarak görse de, diğer bölgesel aktörlerin de bu anlayışı paylaşıp paylaşamayacağı tartışmaya açık bir diğer konudur.

İki ülke arasındaki gelişmelerden çıkarılacak belki de en önemli sonuçlardan biri, modern dünyada savaşların sadece sınırlarda veya kontrol hattında yapılmayacağı, değişen teknolojiyle birlikte gelecek savaşların siber alanda yaşanabileceği çıkarımıdır.

KAYNAKLAR

https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-03-08/china-hacking-concern-revives-india-focus-on-cybersecurity-plan

https://analyticsindiamag.com/can-india-stand-up-to-chinas-cyber-warfare/

https://warontherocks.com/2020/12/a-conflict-prone-river-takes-a-step-backwards/

https://securityboulevard.com/2021/03/india-and-chinas-conflict-goes-cyber/

https://www.recordedfuture.com/redecho-targeting-indian-power-sector/

https://thediplomat.com/2021/03/chinas-dangerous-step-toward-cyber-war/

https://eurasiantimes.com/is-india-seeking-us-assistance-to-tackle-growing-chinese-cyber-threats/

https://www.businessinsider.in/defense/news/the-chinese-cyber-threat-is-real-and-indias-best-defence-right-now-is-to-keep-its-outage-time-limited/articleshow/81981886.cms

https://www.cfr.org/report/preparing-heightened-tensions-between-china-and-india

https://www.aa.com.tr/tr/dunya/hindistan-cinin-galwan-vadisi-uzerindeki-egemenlik-iddialarini-reddetti/1881583

https://www.aa.com.tr/tr/dunya/cin-ve-hindistan-arasindaki-sinir-catismalarinin-kronolojisi/1879770

https://tr.sputniknews.com/asya/202007071042405939-hindistan-ve-cin-catismalarin-yasandigi-ve-20-hint-askerinin-oldugu-bolgeden-askerlerini-geri-cekti/

https://www.trthaber.com/haber/dunya/cin-aylar-sonra-acikladi-hindistan-ile-catismada-4-asker-oldu-558058.html

https://tr.euronews.com/2020/06/16/yumruklasman-n-ard-ndan-olumlu-cat-sman-n-c-kt-g-cin-hindistan-s-n-r-ihtilaf-n-n-kaynag-ne

https://siberbulten.com/uluslararasi-iliskiler/yurekleri-agza-getiren-saldiri-nukleer-tesiste-k-kore-zararli-yazilimi-bulundu/

https://www.washingtonpost.com/politics/2019/11/04/an-indian-nuclear-power-plant-suffered-cyberattack-heres-what-you-need-know/

https://thebulletin.org/2019/11/lessons-from-the-cyberattack-on-indias-largest-nuclear-power-plant/

https://www.bitsight.com/blog/cyber-attack-on-indian-nuclear-power-plant-exposes-threat-of-snooping-malware

https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/ChanakyaCode/cyber-attack-on-kudankulum-nuclear-power-plant-underlines-the-need-for-cyber-deterrent-strategy/

https://theprint.in/opinion/how-chinese-cyber-attacks-mumbai-blackout-depict-a-new-era-of-low-cost-high-tech-warfare/614892/

Ayyıldız Tim ‘Keşmir’ için saldırdı

Türk hacker grubu ‘Ayyildiz Team’ tarafından yürütülen bir Twitter kampanyasının, politik propaganda yapmak amacıyla bazı üst düzey kişilerin hesaplarını hedef aldığı iddia edildi. Bahsi geçen iddia, web güvenliği alanında hizmet veren McAffe’nin blog sayfasında yer aldı.

Şirkette baş mühendis olarak görev yapan Christiaan Beek ve Baş Uzman Raj Samani, McAfee’nin Gelişmiş Tehdit Araştırma biriminin 13 Ocak’ta Hindistan’ın Birleşmiş Milletler Büyükelçisi’nin hesabının ele geçirildiğini ve söz konusu hesapta Pakistan ile Türkiye lehine propaganda yapıldığını tespit ettiğini yazdı.

İlgili haber>> Türk Hackerlar Balkovanına Üşüştü

Söz konusu saldırının, Hindistan ile Pakistan arasında yeniden alevlenen Keşmir sorunu üzerine söz konusu hacker grubunun Pakistan’ın yanında olduğunu belirtmek amacıyla yapıldığı tahmin ediliyor.

İkili blog yazısında, partner kuruluşları SocialSafeGuard ile işbirliği sonucunda münferit gibi görünen bu olayın bir kampanya olduğunu ortaya çıkardıklarını belirtti. Söz konusu kampanya kapsamında Dünya Ekonomik Forumu Başkanı Borge Brende ile Fox News’tan Eric Bolling ve Greta Van Susteren’in de hesaplarının hacklendiği iddia edildi.

Hesaplar ele geçirildikten sonra saldırganlar kişinin iletişim listesindeki isimlere propagandalarını içeren bir mesaj ya da tıklamaları için bir link gönderiyor. Bu linkte kurbanın Twitter’daki kimlik bilgilerine ulaşılmasını sağlayan yönlendirmeler bulunuyor.

Zararlı linkteki kaynak koda bakıldığında McAfee’nin saldırıyı Ayyildiz Tim’in üstlendiğine dair Türkçe dilinde yazılmış bölümlere rastladığı belirtildi. Ayrıca bahsi geçen kişilerin gizliliği ihlal edilmiş hesaplarından özel mesajlaşma geçmişine giriş yapıldığına dair kanıt olduğu da belirtiliyor. Bu gizliliği ihlal edilmiş hesaplardan ayrıca özel telefon numaraları ya da e-mailler gibi hassas bilgilere de ulaşılmış.

Bu taktiklerin e-mailler için tipik olduğunu söyleyen Samani Twitter’ın ise bu tür aktiviteler için yeni bir kanal olduğunu ifade etti. Samani, Infosecurity internet sitesine yaptığı açıklamada “Twitter ya da sosyal medya kullanıcıları, hesaplarının kontrolünü ele geçirecek potansiyel kullanıcılar konusunda çok dikkatli olmalılar. Bu haber gerekli güvenlik kontrollerinin iki kez yapılmasının ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Twitter’ın sisteme giriş doğrulamasını kullanmak bu tür saldırıları önlemek adına çok gerekli bir şey” ifadelerini kullandı.

Siber Bülten abone listesine kaydolmak için doldurunuz

Makedonya ve Etiyopya da siber casusluğa karışırsa?

Siber casusluğa yatırım yapan gelişmiş ülkeler sayesinde artık az gelişmiş ülkeler de bu teknolojik uçurumu kapatabiliyor. Hem ucuz hem de etkili bir yolla savunma kabiliyetlerini güçlendiren bu ülkeler artık sadece Kuzey Kore’den ibaret değil.

Güvenlik devi Symantec yetkilisi Jon DiMaggio, bu ülkelerin hızlı bir şekilde evrildiğini ve rakiplerine karşı kendilerini koruma altına almaya çalıştıkları ifade etti. Komşusu Hindistan’a karşı geliştirdiği teknolojik silahı olan Pakistan ile Makedonya ve Etiyopya bu ülkelerden sadece birkaçı.

Siber güvenlik analisti Kenneth Geers’ın ‘bilgi hırsızlığında altın çağ’ olarak nitelendirdiği günümüzde artık pek çok devlet can ve mal kaybı riski düşük olan siber casusluk peşinde koşuyor. İstihbarat Başkanı James Clapper’a, Obama yönetiminin ABD hükümet yetkililerine yapılan Çin destekli saldırılara neden karşılık verilmediği sorulunca, “Camdan evlerde yaşayanların taş fırlatmadan önce düşünmesi gerekir.” benzetmesiyle yanıtlaması, savunma anlayışının değişmekte olduğunu kanıtlıyor.

Çin’in ardından Rusya’nın seçim sistemine karıştığı soruşturmaları ve yine Rusya’nın Avrupalı ülkelerdeki şaibeli müdahaleleri çokça tartışıldı. Peki küçük devletler ne yapabilir?

Siber güvenlik şirketi Kaspersky, ‘görünmez ülkelerin’ siber saldırılardaki yükselişine dikkat çekerek finansal olarak beslenen korsanların gün geçtikçe karmaşıklaşan saldırı yöntemlerini gözlemlediklerini aktarıyor.

Symantec yıllık raporları, devlet destekli korsan gruplarının verdiği hasarın günden güne arttığını kaydederek, bu haberlerin artık duyurulmadığını da ekliyor. DiMaggio, bu durumu “Yeni bir casusluk vakası yaşandıysa, -Eh ne var bunda?- denilebiliyor.” diye eleştiriyor.

Gelecekteki mücadelenin oldukça hareketli olacağından ve uluslararası hukukta siber casusluğa dair bir yasaklama olmadığından bu boşluğa karşın her ülkenin hazırlıklı olması gerekiyor. Çünkü bunun adı ‘görünmez bir silahlanma yarışı.’