Belarus’ta geçtiğimiz hafta gerçekleşen seçimler sırasında internetin yavaşlaması elbette tesadüf değildi. Mevcut Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukashenka’nun yüzde 80’e varan oy oranı ile altıncı kez başkanlığa seçilmesi, seçimlere hile karıştırıldığı iddialarını gündeme getirmişti. Başta başkent Minsk olmak üzere Lukashenka karşıtı geniş çaplı protestolar hala devam ederken, internet yasağının bu protestolarla aynı zamana denk gelmesi dikkat çekti.
Protestoların yoğunluk kazandığı üç gün boyunca devam eden internet erişimindeki yavaşlama, 12 Ağustos’a kadar devam etti. Birçok siteye erişimin kısıtlandığı bu üç günlük süreçte Telegram’a erişimde ise büyük bir zorluk yaşanmadı. Rusya’da geliştirilen ve şimdilerde Dubai merkezli faaliyet gösteren Telegram uygulaması Whatsapp’ın rakibi olarak biliniyor. Telegram’ın internet kısıtlamasından ‘sıyrılması’, uygulamanın muhaliflerin ve bilgi edinme özgürlüğüne sahip çıkan vatandaşların elinde önemli bir araca dönüşmesine neden oldu.
Belarus Gazeteciler Birliği Başkan Yardımcısı Andrey Bastunets’e göre Telegram, söz konusu süreçte bilgi ve eylem planlarının dağıtıldığı bir mecra haline geldiğinden sokaklara ve meydanlara çıkan insanların eylemlerini önemli ölçüde koordine etti. Hatta iş bununla sınırlı kalmadı. Nitekim, Bastunets’e göre Telegram protestoları organize etmek için birleşik muhalefet karargahından inisiyatif aldı.
Kısıtlamanın kaynağı Deep Packet Inspection mı?
Lukashenka ve diğer yetkililer internet kesintisinin sebebini yabancı kaynaklı ‘Dağıtık Hizmet Engelleme’ olarak bilinen DDoS saldırısı olduğunu iddia etse de, internet özgürlüğü konusunda girişimleri olan NetBlocks adlı sivil toplum örgütü, kesintilerin yetkililerin uzun süredir planladığı bir çabanın sonucu olduğu konusunda emin.
Belarus hükümeti 2018’de, Çin ve İran tarafından istenmeyen İnternet trafiğini engellemek için kullanılan ve “derin paket incelemesi” (deep packet inspection) yapabilen ekipmanı satın almak için 2,5 milyon dolarlık bir ihale açmıştı. ‘Derin Paket İncelemesi’ bir internet erişim şekli ve hangi sitelere, hangi konumlardan, hangi zamanlarda ve hangi hızlarla girilebileceğini düzenliyor. Bütün katmanlarda inceleme yapabilen paket sayesinde, herhangi bir network çok detaylı bir şekilde yönetilebilmekte.
Telegram: Anti-sansür araçlarımızı etkin hale getirdik
Sistemin yaz boyunca denenmiş olabileceği belirtiliyor. 19 Haziran’da Belaruslu kullanıcılar Telegram ve Viber dahil olmak üzere birçok internet hizmetine erişimde güçlük yaşadıklarını bildirmişlerdi. 15-16 Temmuz’da ise VPN sürücülerine erişim geçici olarak engellenmişti. O dönemde hükümet sorunların Rusya ve Polonya‘daki teknik sıkıntılardan kaynaklı olduğunu iddia etmişti.
Peki Telegram, birçok internet hizmetini etkileyen kısıtlamaları nasıl deldi?
Telegram, Belarus’taki siyasi kriz sırasında hizmetini sürdürmek için protokollerini uyumlu hale getirerek büyük ölçüde başarılı oldu. Telegram’ın yaratıcısı ve kurucularından Pavel Durov, 10 Ağustos’ta attığı bir twitte “Belarus’taki anti-sansür araçlarımızı etkinleştirerek Telegram’ın birçok kullanıcı için erişilebilir durumda kalmasını sağladık” dedi. Durov buna rağmen bağlantının hala stabil olmadığını da sözlerine ekledi.
Siber Bülten abone listesine kaydolmak için formu doldurunuz
